De provincie Zuid-Holland, de regio Holland Rijnland en de gemeenten Hillegom, Teylingen, Lisse en Noordwijk sloegen de handen ineen om de bereikbaarheid van de noordelijke Duin- en Bollenstreek te verbeteren. Deze regio scoort laag op de bereikbaarheidsindicator van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat. Dit komt door fysieke barrières zoals de Ringvaart en het ontbreken van oost-west-georiënteerde schakels in het wegennet.
MKBA ingezet in de verkenning tot bereikbaarheidsmaatregelen
donderdag 30 maart 2023
Foto: Shutterstock
Op basis van een participatieronde onder gemeenten identificeerden zij zes zoekgebieden voor schakels in het wegennet. Deze schakels zijn grofweg onder te verdelen in oost-westverbindingen en variaties op een randweg rondom Hillegom. Hierop vroegen zij Decisio om aan de hand van een quick scan maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) input te leveren voor een ‘trechtering’ tussen de schakels. Oftewel, de MKBA moest inzichtelijk maken hoe verschillende verbindingen bijdragen aan de bereikbaarheid van de streek en welke kosten daarmee gemoeid zijn. Die geprioriteerde schakels worden uiteindelijk nader onderzocht.
Uitkomsten MKBA schetsen een dilemma
De resultaten uit de MKBA sloten aan bij de bekende knelpunten in de regio. Projectalternatieven die oost-westverbindingen vormen scoren hoog qua bereikbaarheidseffecten. Juist deze alternatieven dragen bij aan de doelstelling om de regionale bereikbaarheid te verbeteren. Daarnaast biedt de MBKA een ander inzicht. Het projectalternatief dat een rondweg om Hillegom betrof scoorde opvallend hoog qua leefbaarheidseffecten. Om deze rondweg aantrekkelijk te maken is de doorgaande weg in het verkeersmodel afgewaardeerd. Hierdoor neemt het verkeer binnen de bebouwde kom af en ontstaan positieve verkeersveiligheids-, geluids-, en luchtkwaliteitseffecten. Bij een doelstelling met een andere focus dan bereikbaarheid, was de afweging misschien anders geweest.
MKBA als afwegingsinstrument
Wat maakt deze MKBA-studie bijzonder? Er stond slechts een maand gereserveerd voor de uitvoering van deze MKBA. Binnen dit tijdsbestek zijn ook globale verkeersberekeningen en kostenschattingen gemaakt. Gezien het quick scan karakter geven de resultaten van de MKBA niet zo zeer inzicht in gedetailleerder effecten, maar wel in de verhoudingen tussen alternatieven waar het gaat om effectbereik en kosteneffectiviteit. Met die informatie is door de bestuurders een ‘trechtering’ aangebracht tussen de alternatieven. De kansrijke alternatieven worden de komende tijd nader onderzocht. Dit toont aan dat de MKBA onder hoge tijdsdruk en met relatief beperkte informatie toch een waardevol instrument kan zijn om een weloverwogen trechtering in beleidskeuzes aan te brengen.
Wat is een MKBA?
Een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) tracht zowel de positieve als de negatieve effecten van een project beleidsoptie op de Nederlandse welvaart in te schatten. Naast financiële kosten en baten gaat het ook om maatschappelijke effecten die van waarde zijn voor de nationale welvaart. Voorbeelden hiervan zijn geluidsoverlast, uitstoot en veiligheid. De MKBA maakt het mogelijk deze verschillende effecten tegen elkaar af te zetten.