Automobilist mijdt spits voor beloning

 

Proef

Van een proef of experiment willen Henk Driessen en Joost Voerman van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen - het bestuur van dit 750.000 inwoners tellende gebied - niet spreken. In 2009 en 2010 werd in dezelfde regio al met succes via een beloningssysteem een verkeersknooppunt - de Waalbrug bij Nijmegen - grotendeels filevrij gehouden, ondanks een ingrijpende renovatie van dit wegvak. Aan die actie deden een kleine 6700 automobilisten mee, en de uitkomsten leverden een 'schat aan informatie' op.

Ring van tachtig kilometer

De schaal waarop nu het instrument wordt ingezet is echter fors groter. De wegvakken waar de 15.000 deelnemers aan het project niet mogen rijden tussen 7.00 en 9.00 uur 's ochtends en tijdens de avondspits van 15.30 tot 18.30 uur, vormen een ring van ruim tachtig kilometer rond en door het hele gebied. De deelnemers hebben afgesproken dat zij tijdens de spitsuren daar niet rijden. Zij krijgen hiervoor een beloning in de vorm van een maandbudget dat vooraf is vastgesteld op grond van hun rijgedrag: elektronisch is geïnventariseerd hoe vaak per week zij op die wegen hebben gereden.

1500 euro per jaar

De beloning kan oplopen tot € 150 euro per maand met een maximum van euro 1500 per jaar. Het gemiddelde maandbedrag is iets meer dan euro 70, belastingvrij. Wie tijdens de spits toch op of binnen de RegioRing gesnapt wordt door een van de tientallen camera's, wordt per keer gekort met € 4.

Heel simpel

'Het is in wezen een heel simpel en overzichtelijk systeem, gebaseerd op bewezen technieken. Geen aparte kastjes in de auto, maar camera's die voor 95% betrouwbaar zijn gebleken', zegt projectleider Driessen. 'We hebben nog even gedacht aan een systeem waarbij de automobilist meer verdient naarmate hij minder kilometers over deze wegen rijdt, maar dat wordt allemaal technisch en organisatorisch veel te ingewikkeld. Heldere communicatie is essentieel. Je krijgt per maand zus en zo veel geld als je de spits mijdt. Doe je dat niet, dan verdien je per keer vier euro minder. Dat is een boodschap die iedereen kan onthouden.'

Tijdelijk

De beloning van de spitsmijdende automobilist is tijdelijk. Het project loopt tot juni volgend jaar en is gekoppeld aan de vele, omvangrijke werkzaamheden aan onder andere de A50 en de A12. 'Die koppeling is essentieel', denkt Voerman. 'De weggebruiker is zich dan bewust van de urgentie om iets aan de verkeersdruk te doen.'

Deelname vrijwillig

Deelname is 'uiteraard' vrijwillig, zegt het tweetal, en bij de selectie van kandidaten is met 'meer dan normale zorgvuldigheid' gelet op de privacy. Niet iedereen hoeft er immers van gediend zijn dat zijn of haar rijgedrag met camera's wordt geregistreerd en geanalyseerd om vervolgens per post een uitnodiging te krijgen je rijgedrag aan te passen.

Maximum aantal deelnemers

Het maximale aantal van 15.000 deelnemers was van tevoren bepaald, niet zozeer uit financiële overwegingen - het beloningsbudget tot juni volgend jaar bedraagt zo'n euro 16 mln - maar omdat meer niet nodig is. 'We hebben berekend dat met een reductie van 5 procent het verkeer in de spits niet vastloopt', legt Driessen uit. 'Er is een heel pakket aan maatregelen ingezet om dat te bereiken. Slim Prijzen moest daarin voor een reductie van 3 procent zorgen. Als je het rijgedrag van de weggebruikers kent, kun je precies uitrekenen hoeveel deelnemers je nodig hebt om dat doel te bereiken.'

Enquêtes

Via enquêtes en een klankbordgroep heeft de Stadsregio een goed beeld gekregen van de deelnemers. Twee derde is man en de meesten zijn gemiddeld wat hoger opgeleid. 'We hebben ons beeld van de klassieke filerijder behoorlijk bij moeten stellen. Dat is niet per se een meneer die vier of vijf dagen per week een vaste route naar zijn werk rijdt. De ritten over de RegioRing bleken gemiddeld veel korter dan verwacht en vaak gaan mensen niet vaker dan twee of drie keer over dat traject', constateert Voerman.
Driessen en Voerman onderstrepen dat het Gelderse project niet bedoeld is als opmaat naar of alternatief voor een landelijk systeem van kilometerheffing. 'Maar als er grote wegwerkzaamheden op stapel staan, kun je dit zo uitrollen', zegt Voerman.

Conclusie

'We hebben geen wetenschappelijk bewijs dat dit beter werkt dan een kilometerheffing, maar wie zijn gezond verstand gebruikt, ziet snel in dat belonen aantrekkelijker is dan bestraffen', concludeert Driessen. 'We stellen mobiliteit niet strafbaar, maar geven wel een duidelijke financiële prikkel om anders of op andere tijden te gaan reizen.'

Bron: FD

Terug naar overzicht nieuws >>>