Camerahandhaving invoeren, waar moet ik op letten?

Door Rogier Kuypers, adviseur bij Empaction

Van situatieschets naar heldere doelen

Voor het succesvol invoeren van camerahandhaving is het verstandig te beginnen met een situatieschets. Dit gaat dan nog niet om de mogelijke cameralocaties, maar wel over in welk gebied er gehandhaafd gaat worden en op basis van welke beleidsmaatregel en welk verkeerbesluit. 

Functionele omschrijving

Het is daarnaast van belang heldere doelen te stellen: wat wil de gemeente bereiken met de handhaving en hoe gaat dit gecommuniceerd worden? Deze onderdelen vormen samen de functionele omschrijving. Vertaal dit naar een projectplan met projectdefinities en het plan fungeert kaderstellend voor het hele implementatietraject en voor het beheer. De implementatie wordt zo meer een ‘invuloefening’.

Vergeet het beleid niet

Afgesloten gebieden kennen vaak ontheffingshouders die wel het gebied in mogen. Een overgang van fysieke afsluiting naar kentekencamera’s heeft ook gevolgen voor het beleid, denk aan de uitgifte van ontheffingen. Fysieke ontheffingen zoals pasjes of druppels moeten dan worden vervangen door digitale toegang op basis van het voertuigkenteken. Het aanvraagproces en soms ook de voorwaarden en het gebruik van de ontheffing kunnen hierbij wijzigen. Sta ook stil bij deze mogelijke gevolgen voor de bewoners en andere belanghebbenden. Betrek ze bij dit proces en creëer zo een breder draagvlak.

Bepaal de nalevingsstrategie

Digitale handhaving met kentekencamera’s is wezenlijk anders dan fysiek handhaven. De handhaving is zo goed als volledig geautomatiseerd en de controle nagenoeg 100 procent. Maar deze pakkans en sanctiekans zijn slechts onderdeel van de nalevingsstrategie.

Let op de vormgeving

Om te zorgen dat de verkeersmaatregel maximaal wordt nageleefd, is het van belang de inrichting op straat op de juiste manier vorm te geven. De maatregel moet voor een (onbekende) bezoeker voldoende duidelijk en logisch zijn en binnen het verwachtingspatroon liggen. In de praktijk blijkt dat een verkeersbord alleen, vaak onvoldoende is. De gehele weginrichting zoals de positie van de bebording, de bestrating en belijning kunnen hier veel in betekenen. Daarnaast helpen duidelijk beschikbare alternatieven de automobilist ook, zoals een laad- en losmogelijkheid buiten de geslotenverklaring of een alternatieve route. Er zijn instrumenten die inzicht geven in welke maatregelen effectief zijn in te zetten om de nalevering te bevorderen. Maak ook dit een onderdeel van de nalevingsstrategie.

Informeer belanghebbenden

Communicatie is een onmisbaar onderdeel bij de introductie van camerahandhaving. Het doel van camerahandhaving is niet zoveel mogelijk sanctioneren, maar een gedragsverandering teweeg brengen waardoor het gesloten gebied ontzien wordt. Betrek omwonenden en andere belanghebbenden daarvoor vroegtijdig in het hele traject. Duidelijke communicatie naar deze groep voorkomt onnodige sancties voor hen en zorgt voor een groter draagvlak. Het Parket CVOM vraagt ook expliciet om de inzet van communicatiemiddelen.

Bij de uiteindelijke invoering van camerahandhaving kunnen (tijdelijke) maatregelen ter plaatse potentiële overtreders attenderen op de nieuwe situatie. Verschillende gemeenten hebben al met succes verschillende maatregelen hiertoe toegepast, zoals extra bebording op straat of promotieteams.

Goede voorbereiding is het halve werk

De 24/7-controle die camerahandhaving biedt, draagt zo bij aan een adequate en efficiënte handhaving van geslotenverklaringen en voetgangersgebieden. Samengevat: denk vooraf goed na over de invulling van de (rand)voorwaarden en kritische succesfactoren. Alleen zo kan camerahandhaving direct een succes worden.

Dit artikel verschijnt in Verkeer in Beeld 4, september 2019