Ethische gevolgen infraprojecten

Boek Transport & Ethiek

Deze omissie is vooral van belang voor het beleid om mensen die zonder auto op het platteland wonen mobiel te houden, voor langetermijneffecten als het opraken van olie en klimaatverandering en voor het vraagstuk omtrent het beprijzen van mensenlevens. Dit blijkt uit een boek over transport en ethiek van Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de TU Delft. Een KBA zet alle voor- en nadelen van mogelijke beleidsopties op een rij, zoals reistijdwinsten, milieu- en veiligheidseffecten, en drukt die zoveel mogelijk in euro's uit. En vergelijkt die opties op het saldo van baten minus kosten, of de verhouding tussen baten en kosten. Dat is prima om de maatschappelijke efficiëntie van een project te beoordelen, maar gaat voorbij aan de vraag wat rechtvaardig is. Toch is rechtvaardigheid vaak van groot belang. Bijvoorbeeld: voor wie gelden de reistijdwinsten van een nieuwe weg en wie ondervinden de nadelen van meer geluidhinder, luchtverontreiniging of barrièrewerking? En: de ene euro is de andere niet. Een euro is voor iemand met een uitkering veel meer waard dan voor iemand met een topinkomen.

Wat mag het kosten?

Transportbeleid wordt gevoerd vanwege bereikbaarheid, milieu en veiligheid. Bij bereikbaarheid gaat het onder meer om het mobiel houden van mensen met een laag inkomen zonder auto op het platteland. Wat mag dat kosten? Een KBA is niet geschikt om deze vraag te beantwoorden, omdat die uitgaat van de betalingsbereidheid van mensen om zich te verplaatsen. En juist omdat ze een minimuminkomen hebben, is die betalingsbereidheid laag.

Lange termijn effecten

Effecten die op lange termijn spelen tellen minder zwaar mee in een KBA. Er wordt een soort rentepercentage op losgelaten. Mensen hebben immers liever nu een bedrag dan over tien jaar. Maar daardoor tellen langetermijneffecten als klimaatverandering of het opraken van olie nauwelijks mee in een KBA. Dat is wellicht niet eerlijk tegenover toekomstige generaties. Bij veiligheid speelt mee dat er veel discussie is over de vraag of je mensenlevens, of beter gezegd: lagere risico's op ongevallen, in geld mag uitdrukken. En zo ja: hoe doe je dat? Mag dat op basis van de betalingsbereidheid voor lagere risico's, bijvoorbeeld voor extra airbags of veiligere auto's? Dat zou betekenen dat het leven van mensen met een hoger inkomen meer waard is dan voor mensen met een lager inkomen, wat botst met rechtvaardigheidsoverwegingen. Verder gaat het boek in op de ethiek van onderzoek doen. Hoe gaan onderzoekers om met de spanning tussen de wensen van de klant en onafhankelijkheid? Mag je resultaten die van belang zijn voor de maatschappij aan de media kenbaar maken, ook als de klant dat liever niet wil?

Tekst: Bert van Wee - faculteit Techniek, Bestuur en Management, TU Delft

Edward Elgar Publishing biedt de publicatie Transport & Ethiek aan met 35 % procent korting: £45.47 inclusief verzending. U kunt het boek online bestellen. Vermeld de code 'VANWEE35' op de website in het kortingsveld nadat u de aanleverpecificaties heeft bevestigd. Het boek is tevens te bestellen via sales@e-elgar.co.uk of mail voor meer informatie naar info@e-elgar.co.uk.

 

Terug naar overzicht nieuws >>>