Het kloppend hart van Rotterdam Central District

Toen ProRail en de gemeente Rotterdam in 2004 de prijsvraag uitschreven voor het nieuwe Centraal Station en de buitenruimte, vormden Benthem Crouwel Architekten, MVSA Meyer & Van Schooten Architecten en West 8 een nieuw bureau met de naam Team CS. Met hun intelligente, eigentijdse ontwerp wonnen zij de prijsvraag voor het megaproject.

Mens en stad weer verbonden

Het Stationsplein schittert door de afwezigheid van verkeer en geparkeerde fietsen of auto’s; hier domineert de wandelaar. Geuze zet de complexiteit van de voorafgaande opgave uiteen: “De gemeente Rotterdam heeft Team CS de opdracht gegeven om alle vervoersvormen en –stromen rond het station te organiseren. De oude situatie omvatte een onprettig station en een hectisch Stationsplein met taxi’s, fietsers, trams en bussen. Het knooppunt wierp een enorme barrière op tussen mens en stad. Onze opgave was mens en stad weer te verbinden. Dit hebben we gerealiseerd door alles op één maaiveld te trekken, één grote, lege, schone ruimte die de mensen welkom heet in Rotterdam. Trein, fiets, tram, metro, auto en parkeergarages: alles is zo georganiseerd dat het plein leeg is. En dat blijft zo tot in de stationshal, onder de sporen, tot aan de Provenierswijk aan de andere kant van het station.”

Verkeersstromen opnieuw georganiseerd

Op het Stationsplein bevindt zich enkel nog de ingang van de metro en de transparante ingang naar de ondergrondse fietsenstalling. Beide zijn aan tegengestelde zijden van het plein gesitueerd, de esplanade vrij latend. Pas wanneer reizigers het Stationsplein zijn overgestoken, bij de kruising met de Weenaboulevard, komen zij in aanraking met verkeer. Maar ook hier zijn andere vervoersvormen ondergeschikt gemaakt aan de benewagen. De drukke tweebaanswegen lopen onder de esplanade door de Weenatunnels en laten daarmee het zicht en de doorstroom van de voetgangers richting het Kruisplein vrij, met als enige uitzondering een smalle eenbaansweg voor beperkt lokaal verkeer.

Ambitieuze fietsparkeergarage

Met 5200 fietsparkeerplekken en vernuftige techniek is de fietsenstalling op dit moment de grootste en een van de meest moderne van Europa. Een ambitieus deelproject dat volgens Geuze bepalend was voor het algeheel ontwerp van het plein. “Duizenden fietsen gaan nu eenmaal niet samen met rust en ruimte; een ondergrondse stalling was de enige manier. En omdat er vrijwel niets op het plein staat om je fiets tegenaan te zetten, maakt iedereen gebruik van de stalling.”

Binnenkort leest u meer over deze fietsenstalling in Verkeer in Beeld

Park & Walk

Op het Kruisplein bevindt zich de in- en uitgang voor voetgangers die hun auto hebben geparkeerd in de nieuwe ondergrondse parkeergarage. De Kruispleingarage heeft vijf verdiepingen, acht parkeerlagen en biedt plaats aan 760 auto’s. Met twintig meter diepte is het de diepste parkeergarage van Europa. Auto’s bereiken de garage via een afslag in de Weenatunnel. Na de afslag volgt een tweehonderd meter lange, ondergrondse straat met aan het einde daarvan een ondergrondse rotonde. Op unieke wijze verbindt deze ondergrondse infrastructuur tevens de Kruispleingarage met de garage onder het Schouwburgplein. De Kruispleingarage is een ontwerp van Maarten Struijs van het Ingenieursbureau van Gemeentewerken Rotterdam. De bouw wordt uitgevoerd door Besix.

Lees meer over de Parkeergarage Kruisplein op Parkeer 24. 

Bewegen tussen het groen

Het lijkt wellicht een onmogelijk huwelijk: flaneren en verblijven in een groene omgeving rond een OV-knooppunt. Maar door de nieuwe organisatie van de verkeersstromen is Team CS er toch in geslaagd de esplanade en het Kruisplein deze functie te geven. Het groen biedt niet alleen een aangename omgeving en verblijfsmogelijkheid, maar heeft tevens een duidelijke functie in het wegprofiel. Het scheidt de voetgangers audiovisueel van de naastgelegen trambaan en de rijbanen aan weerzijden van het Kruisplein. Rechts van de esplanade zijn in het gras drie rijen dubbele platanen geplant; ernaast bevindt zich de rijweg richting het centrum. Aan de linkerhand van de wandelaars rijdt de tram- tussen twee rijen dubbele platanen door. Geuze: “We hebben de trambaan verdiept in de groene zoom gelegd. Het gras en de bomen vormen een geluidswal, dempen de trillingen en halen de tram gedeeltelijk uit het zicht.” Naast de tram loopt de rijweg richting het station. Ten slotte schermen twee enkele rijen bomen de rijbanen af van de voetgangers op de trottoirs langs de bebouwing aan het Kruisplein.

Lees meer over het het algemeen ontwerp van de openbare ruimte en het groen in het stationsgebied op Straatbeeld.nl

De logica van informatie

De integraliteit is doorgezet in de vormgeving van de signage; de bewegwijzering in en om het station. Bureau Mijksenaar ontwierp alle bewegwijzering “vanaf het perron, tot daar waar de invloed van het station op de binnenstad ophoudt”, verwoordt Tjia het verstrekkende gebied. In de buitenruimte werd de bewegwijzering zoveel mogelijk gecombineerd met bestaande masten. Uitgangpunt voor de plaatsing en vormgeving was de logica van informatie, waarbij vragen als wat, voor wie en waar centraal stonden. Op deze manier werd een uitgebreide routing uitgezet met op ieder beslissingsmoment een helder vormgegeven bord, rekening houdend met de huisstijlen van NS, RET en de binnenstad van Rotterdam.

Stationsomgeving als kern van een Citylounge

De hoogwaardige inrichting Rotterdamse Stijl, de esplanade, het groen, de Park & Walk garage onder het Kruisplein: de inrichting van het stationsgebied is een voorbeeldproject voor het Binnenstadsplan Rotterdam 2008-2020. In dit document beschrijft de gemeente haar ambitie voor de Binnenstad als Citylounge:

Een Europese topstad heeft een binnenstad nodig die uitnodigt om te verblijven, verpozen. Een binnenstad met uitstraling en sfeer. Het gaat dan om de kwaliteit van de inrichting openbare ruimte, goede afwikkeling van het autoverkeer en ruimte voor de flanerende voetganger (..).