Inzicht in fietsinfra in Lingewaard

Een veiligere en aantrekkelijkere fietsinfrastructuur. Dat is de ambitie die de gemeente Lingewaard uitspreekt in haar mobiliteitsplan. Te smalle fietspaden passen daar niet bij, en laten die er nou net veel zijn in Lingewaard. Reden voor de gemeente om DTV Consultants opdracht te geven onderzoek te doen naar de fietsveiligheid. Pleun Smits is adviseur bij DTV Consultants en focust zich op verkeersveiligheid en fiets, en het snijpunt van die twee.  

“We hebben ten eerste het bestaande fietsnetwerk vastgesteld. Zo is er in de gemeente een provinciaal hoofdfietsroutenetwerk waar de gemeente op aan wil sluiten, lopen er diverse schoolroutes door het gebied en ligt het befaamde Rijnwaalpad net een stukje door de gemeente. We hebben de fietspaden gecategoriseerd in snelfietsroutes, doorfietsroutes, schoolroutes, recreatieve routes en het basisnet. Het basisnet gaat dan vaak om fietsroutes die de vele kleine kernen ontsluiten, dat wil je ook op een veilige manier faciliteren, ondanks de lage intensiteit. Ook inwoners van de kleine kernen willen immers veilig naar hun werk of andere accommodaties kunnen fietsen.” 

Verder dan verbreden 

Vervolgens is samen met de gemeente per type netwerk een ambitieniveau vastgesteld en zijn kenmerken hieraan gekoppeld. “De ambitie gaat verder dan alleen elk fietspad minstens twee meter breed te maken”, vertelt Smits. “We keken ook naar de verharding, de materiaalsoort en de kleur. Snel- en doorfietsroutes zouden bijvoorbeeld altijd rood moeten zijn, en bij schoolroutes gaat het vooral om veiligheid en is verhardingssoort een minder harde eis, maar moeten de oversteken wel altijd in rood uitgevoerd worden voor extra attentiewaarde. We hebben de fietsinfrastructuur beoordeeld op een aantal kenmerken, en de ambitie van de gemeente vertaald naar concrete inrichtingseisen op het gebied van verharding, verlichting, obstakels en breedte.” 

“De breedte van de fietspaden, of liever gezegd het niet breed genoeg zijn, was de primaire aanleiding voor het onderzoek. Dat sloot ook mooi aan bij de recent geactualiseerde notitie van CROW-fietsberaad ‘Geactualiseerde aanbevelingen voor de breedte van fietspaden’, waarin de fietspaden al iets verruimd zijn. We hebben voor de rustige fietspaden gekeken of ze op zijn minst aan de CROW-normen voldoen, maar bij de drukkere fietspaden hebben we de breedte beoordeeld op basis van onze beoordelingstool, omdat de intensiteit dan maatgevend is voor de benodigde breedte. Daarmee geven we voor elk fietspad een minimumbreedte aan, inzichtelijk op een kaart in onze tool.”  

De fietspaden zijn vervolgens getoetst op de eerder vastgestelde kenmerken. Door de data uit het wegbeheersysteem te combineren met de kenmerken van de fietspaden, waarbij onderscheid is gemaakt naar de categorieën. Dit resulteert in een visueel gepresenteerde opgave voor de gehele gemeente voor wat betreft aanpak van smalle fietspaden, verbeteren van verhardingssoort en kleur, verlichting en obstakels. Hieruit vloeiden een aantal prioriteringsscenario’s die voorgelegd werden aan het college.  

Zo wordt er prioriteit gegeven aan fietspaden waar de grootste afwijking in breedte zit én waar het beoogde gebruik het grootst is. Ook gaven we het advies om bijvoorbeeld eerst obstakels op en direct naast het fietspad weg te halen, zoals fietspaaltjes.” 

Het advies van DTV Consultants werd opgenomen in een uitvoeringsprogramma. De gemeente had op die manier de totale opgave in één overzicht, zowel in een GIS-applicatie als in tabelvorm. Om een idee te krijgen van de kosten werd de opgave vertaald naar de benodigde investeringen.  

Potentieel risico 

“We adviseren om naast de fietsinfrastructuur ook te kijken naar de wegen met een gemengd profiel die onderdeel uitmaken van het gemeentelijke fietsnetwerk”, vult Smits aan. “Voor deze wegen wordt een meer ‘generiek’ advies gegeven, waar onder andere ook het terugbrengen van de snelheid naar een maximumsnelheid van dertig kilometer per uur onderdeel van uitmaakt. We hebben het dan binnen de bebouwde kom vaak over gebiedsontsluitingswegen en erftoegangswegen die wel onderdeel uitmaken van het fietsnetwerk, maar waar geen expliciete fietsvoorziening aanwezig is. Fietsers rijden daar dus noodgedwongen op de weg. Toch geldt op een aantal van deze plekken nog een maximumsnelheid van vijftig kilometer per uur, en dat is een potentieel risico.” 

“Uiteraard hebben we niet alleen naar de infrastructuur gekeken maar ook de ongevalscijfers bij de analyse betrokken. Daar kwamen vier locaties naar boven waar meerdere fietsongevallen geregistreerd waren. Op twee van deze locaties zijn al infrastructurele maatregelen in voorbereiding, de andere twee zijn opgenomen in het uitvoeringsprogramma.”