Gedragsbeïnvloeding, een wondermiddel om mobiliteitsproblemen op te lossen? Nee, een wondermiddel is het niet, maar het is wel één van de sleutels om mobiliteit te beïnvloeden. Concrete toepassing van gedragswetenschap is daarom erg belangrijk. De concrete vertaalslag van theorie naar praktijk is echter niet makkelijk.
Negen stappen voor gedragsverandering
donderdag 28 juni 2012
3 min
Psychologie
De psychologie omvat veel, en hoe zorgen we er nu voor dat we de juiste principes op het juiste moment toepassen? XTNT ontwierp daarom het 9 stappenplan om te komen tot gedragsverandering. Deze negen stappen vergen geen diepgravende studie: in een dagdeel worden de stappen in een creatieve en inspirerende sessie doorlopen. De ingrediënten van de aanpak zijn het inzoomen op motivaties en weerstanden, autonomie en competentie, verbondenheid versterken en feedback geven.
Maastricht bereikbaar
De 9 stappen zijn onder meer voor Maastricht Bereikbaar toegepast voor de overstap van de auto naar de elektrische fiets. Het concrete resultaat? Een goed beeld van motieven voor de overstap, vertaalt naar ingrediënten voor het geven van feedback aan de e-fietsers. Denk hierbij aan veranderingen ten opzichte van het oorspronkelijke verplaatsingsgedrag: wat heb ik verdiend / bespaard, hoeveel fitter word ik, hoeveel file loop ik mis en welke nieuwe ervaringen heb ik opgedaan. Maar ook onderling motivatie creëren door competitie-elementen. Autonomie is hierin de basis: maak de proeftuin vrijblijvend, kies zelf een e-fiets, bepaal zelf wanneer je fietst.
Grotere slagingskans
Na toepassing van de 9 stappen hebben de voorgenomen maatregelen een veel grotere slagingskans omdat belemmeringen voor gedragsverandering zijn weggenomen, maatregelen zijn toegespitst op de kenmerken van de doelgroep en de gebruik maken van menselijke principes die aansporen tot gedragsverandering.
Toepassing
Het negen stappenplan kan toegepast worden als er al een idee is voor een mobiliteitsmaatregel. De maatregel wordt in negen stappen gedragskundig tegen het licht gehouden. In stap 1 tot en met 5 funderen we de voorgenomen maatregel vanuit kennis over gedrag. In stap 6 tot en met 9 werken we de maatregel verder uit met kennis over gedrag.
De stappen kort samengevat:
1. Relateren doel en de opzet van de maatregel aan het gedrag en de gedragsverandering dat wordt beoogd en zicht geven op leemtes en/of zwakke plekken.
2. Bepalen van de 'Vuja dé-waarde': voor welke mensen is de gedragsverandering een serieuze optie? Resultaat: een heldere beschrijving van de kansrijke doelgroep.
3. Uitwerken en prioriteren motieven voor de gedragsverandering.
4. Bepalen type weerstanden en manieren om daarmee om te gaan.
5. Uitwerken mogelijkheden voor het geven van (het liefst individuele) feedback.
6. Invullen van de basisbehoefte autonomie.
7. Invullen van de basisbehoefte competentie.
8. Invullen van de basisbehoefte verbondenheid.
9. Toepassen van de elf menselijke principes (deels gebaseerd op het werk van de Amerikaanse psycholoog Robert Cialdini):
1. Het principe van sociale vergelijking.
2. Het sympathieprincipe.
3. Het autoriteitsprincipe.
4. Het hier-en-nu-principe.
5. Het primingprincipe.
6. Het aandachtprincipe.
7. Het plakprincipe.
8. Het wederkerigheidsprincipe.
9. Het schaarste principe.
10. Het tweerichtingsprincipe.
11. Het individualiseringprincipe.
Terug naar overzicht nieuws >>>