Omgekeerd rekening rijden fietsers

 

Beloning per kilometer

Oftewel: door mensen financieel te belonen wanneer ze de fiets pakken, daalt het autogebruik en daarmee ook de files. Sluijsmans, oprichter van de koerierservice fietsdiensten.nl, legt uit: 'De helft van het aantal autoritten is voor een afstand minder dan 7,5 kilometer. Dat zijn allemaal potentiële fietsers. Door fietsers uit te rusten met een gps-systeem, wordt het aantal gefietste kilometers voor bijvoorbeeld woon-werkverkeer geregistreerd. Per kilometer ontvangt de fietser een beloning. Het project zou bijvoorbeeld gefinancierd kunnen worden door de werkgever of de (lokale) overheid.'

Belonen versus bestraffen

Belangrijk voordeel is volgens Sluijsmans dat de reiziger niet wordt gestraft voor negatief gedrag (autorijden) maar beloond voor positief gedrag (fietsen). Volgens Neeske Abrahamse, psycholoog en onderzoeker bij mobiliteitsadviesbureau MuConsult, werkt belonen inderdaad beter dan bestraffen. 'Bestraffen heeft op korte termijn meer invloed dan belonen als de pakkans groot genoeg is. Belonen leidt echter tot een structurele gedragsverandering. Bovendien is het verkrijgen van een beloning meer motiverend dan het vermijden van een straf.'

Gewoontegedrag

Toch betekent Sluijsmans' initiatief niet zonder meer het einde van filerijden. Abrahamse: 'Een belangrijke reden om de auto te blijven gebruiken, is gewoontegedrag. Als je gewend bent de auto te nemen omdat die voor de deur staat, is dat lastig te doorbreken.' Ook noemt de psycholoog slecht weer, veel bagage en het comfort om de auto te nemen. Voorlichtingsbureau Milieu Centraal bevestigt hoe moeilijk het is om mensen uit de auto te krijgen. Woordvoerder Ingrid Aaldijk: 'De belangrijkste argumenten zijn gemak, kosten en tijd.' Toch zet het volgens Aaldijk zoden aan de dijk om vaker de fiets te pakken: 'Meer dan een op de drie autoritten is korter dan 5 kilometer. Als mensen hiervoor de fiets pakken, scheelt dat per auto 185 kilo CO2-uitstoot per jaar. En de automobilist bespaart meer dan 100 euro.'

Actieweek

In de praktijk is al geëxperimenteerd met het financieel belonen van fietsers. In september 2008 konden fietsers een week lang 5 euro per dag verdienen door tussen Amsterdam en Zaandam de auto te laten staan. Hieruit bleek dat 10 procent van de reizigers die normaal gesproken met de auto naar het werk gingen, bereid was de fiets te pakken als daar een financiële prikkel tegenover stond.

Fietsersbond en V&W

De actieweek was een initiatief van de Fietsersbond en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Ondanks dat de Fietsersbond de actie als een succes bestempelde, is nog niet bekend of hieraan een vervolg wordt gegeven. Directeur van de Fietsersbond Hugo van der Steenhoven: 'Of ik het jammer vind dat het ministerie niet meer met de proef heeft gedaan? Ach, het is de realiteit. Fietsbeleid is veelal de verantwoordelijkheid van lagere overheden. Hierdoor treedt versnippering op in het beleid.' Toch ziet Van der Steenhoven langzaam een kentering optreden: 'Het ministerie ziet steeds meer het belang van de fiets bij het bestrijden van de fileproblematiek. Ook het feit dat fietsen bijdraagt aan de volksgezondheid speelt een rol.'

Cijfers

Die kentering lijkt te worden bevestigd door cijfers van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. De afgelopen kabinetsperiode is er 75 miljoen euro in het fietsbeleid geïnvesteerd. Hiervan ging 25 miljoen euro naar de aanleg van 'fietssnelwegen', fietspaden die verschillende steden sneller met elkaar moeten verbinden om woon-werkverkeer per fiets te bevorderen. Ook pompte het ministerie 35 miljoen in het verbeteren van fietsenstallingen bij stations. 10 miljoen werd er gereserveerd voor overige projecten, zoals de verkeersveiligheid en bewegwijzering.


Tekst: Dorinde Meuzelaar
 

Terug naar overzicht nieuws >>>