Raad V&W: Auto steeds populairder

Advies voor mobiliteitsbeleid

Doel van het advies is om handvatten aan te reiken om ontwikkelingen in bevolkingsomvang en samenstelling, sociaal-economische factoren en leefstijlen meer centraal te stellen in het mobiliteitsbeleid. De Raad wil met het advies ' Wie ik ben en waar ik ga' de discussie aanzwengelen over de toegevoegde waarde van een leefstijlbenadering in het mobiliteitsbeleid.

Analyse: autoverkeer wint terrein

Uit de beschreven autonome ontwikkelingen komt het beeld naar voren dat in de toekomst de auto in populariteit zal stijgen, terwijl de populariteit van het openbaar vervoer en de fiets dreigt te dalen.  

Ouderen minder met openbaar vervoer

De toekomstige ouderen zullen meer van de auto gebruik maken dan de ouderen van nu en dat ook langer blijven doen. De populariteit van het openbaar vervoer neemt bij deze groep af. In de regio's waar krimp optreedt, komt als gevolg van afnemende dichtheid het gebruik van het openbaar vervoer onder druk te staan en zal het autoverkeer nog meer terrein winnen. In groeiende regio's zal als gevolg van een toename van de mobiliteit tussen stadcentra en randgemeenten de druk op wegen en openbaar vervoervoorzieningen nog verder toenemen.

Allochtonen en jongeren

Allochtonen die nu relatief nog veel gebruik maken van het openbaar vervoer zullen, als hun welvaartsniveau toeneemt, overstappen naar de auto. Verwacht wordt verder dat het fietsgebruik door allochtonen op zal schuiven naar het niveau van autochtonen, maar hierbij wel zal achterblijven. De huidige jongeren, de zogenoemde nieuwe generatie, stellen hoge eisen aan informatie en aan de belevingswaarde. Het huidige openbaar vervoer lijkt slecht aan te sluiten bij hun wensen.

Onwenselijke consequenties

Kijkend naar leefstijlen, dan is er een toename van sociale groepen die sterk kenmerken als status, gemak, snelheid, flexibiliteit, onafhankelijkheid waarderen. Deze kenmerken worden voornamelijk aan de auto toegedicht. De groeiende populariteit van de auto en de afnemende populariteit van het openbaar vervoer en de fiets bij de geschetste autonome ontwikkeling kunnen consequenties hebben voor de bereikbaarheid met name van stedelijke gebieden, de aantasting van landschappelijke waarden door aanleg van nog meer infrastructuur, de mate van CO2-reductie, de bereikbaarheid van het platteland per openbaar vervoer, de kosten van mobiliteit om er een paar te noemen. Deze trends lijken het tegenovergestelde te bewerkstelligen van wat in het kader van de duurzaamheid wordt nagestreefd. Volgens de Raad dus alle reden om met beleid in te spelen op deze trends.

Conclusies en aanbevelingen

Om de mobiliteitspatronen van de mensen te doorbreken acht de Raad het essentieel dat in het beleid nadrukkelijker de wensen, behoeften en belevingswaarden van potentiële gebruikers, voortvloeiend uit hun leefstijlen centraal worden gesteld. De Raad doet de volgende aanbevelingen:

1. Stem de vervoerwijzen nadrukkelijker af op wensen en behoeften van ouderen

. Voorkom tegelijkertijd dat het imago van het openbaar vervoer zich versterkt in de richting van 'vervoer dat alleen voor ouderen is bedoeld'

2.

Anticipeer in het regionaal verkeers- en vervoerbeleid op krimp.

In krimpende regio's is cérgaande regionale samenwerking nodig om centrumfuncties te behouden  en zal de focus meer gericht moeten worden op maatwerk zoals vraaggericht, oproepbaar openbaar vervoer, maar ook maatwerk bij het inzetten van ICT-toepassingen.

3.

Ga in groeiende regio's met robuuste netwerken en een ondernemend openbaarvervoer de druk op wegen en openbaar vervoer te lijf

. Blijft daarbij alert op overinvesteringen met het oog op afvlakking van de groei op lange termijn.

4. Stimuleer het gebruik van de fiets onder allochtonen.

Het openbaar vervoergebruik dat nu nog vrij hoog is bij deze groep, zal waarschijnlijk minder worden wanneer de sociaal-economische situatie verbetert. Aansluiting van het OV op de wensen van deze groep is daarom aanbevolen. Ook adviseert de Raad om allochtone bevolkingsgroepen meer met de fiets in aanraking te brengen.

5. Sluit bij de ontwikkeling van de vervoerwijzen aan op de wensen en behoeften van de nieuwe generatie en zorg voor imagoverbetering.

Willen openbaar vervoer en fiets bij de nieuwe generatie terrein winnen, dan dient met name te worden geïnvesteerd in (onderlinge) communicatie, gemak en een eigen identiteit.

6. Ondersteun zelfsturing.

De groeiende behoefte aan zelfsturing is een centrale ontwikkeling in het mobiliteitsgedrag. Om verantwoordelijkheid te kunnen nemen, hebben mensen duidelijkheid nodig over wat van hen verwacht wordt, voldoende mogelijkheden en kaders, feedback en inzicht in de gevolgen van hun keuzes. Overheden en openbaarvervoerbedrijven moeten deze trend met hun beleid ondersteunen.

7. Bied keuzemogelijkheden voor mobiliteit

. Overheden, bedrijven en dienstverleners moeten keuzevrijheid bieden in plaats van vaste arrangementen, in combinatie met financiële beloning van (collectief) gewenste keuzes.
Auto
Statusverhoging van de schone en zuinige auto te stimuleren; en ketenmobiliteit te promoten waarbij het taxivervoer meer dan nu een rol kan spelen. Het imago van de taxi moet dan wel  worden verbeterd. Een taxi dient geassocieerd te worden met snel, gemakkelijk, betaalbaar en veilig.
Openbaar vervoer
Bij de Nederlandse Spoorwegen (NS) is een indeling van de potentiële reizigers naar mobiliteitstijlen al enige jaren onderdeel van de marketingstrategie. De Raad pleit voor extra inspanning in een kwaliteitsverhoging zodat met name het regionaal openbaar vervoer een betere aansluiting kan vinden op de wensen van potentiële reizigers.
Fiets
Statusverhoging van de fiets te stimuleren; allochtone bevolkingsgroepen meer in aanraking te brengen met de fiets en de gezondheidsaspecten van fietsen te blijven benadrukken. Meer financiële middelen beschikbaar te stellen voor de aanleg van veilige routes en stallingsvoorzieningen zowel in de stad als op het platteland.

8.

Bevorder (keuze)gemak.

De mobiliteitsystemen kunnen een kwaliteitsprong maken door de digitale mogelijkheden (navigatiesystemen, beeld en visuele informatie) optimaal te benutten. Communicatie, ook tussen reizigers onderling, wordt steeds belangrijker. Klantgericht handelen en waar mogelijk een persoonlijke en actuele benadering staan daarbij centraal.|

9. Bewaak sociale veiligheid

. De behoefte aan zelfsturing neemt toe, terwijl waarden als fatsoen, gehoorzaamheid en volgzaamheid gaan afnemen. De overheid dient duidelijke regels en normen te stellen die de grenzen van individuele vrijheid markeren en moet zich daarbij opstellen als coach en niet als opvoeder. Dit kan onder meer door de rol van intermediaire organisaties te versterken, door intensieve communicatie en feedback, waarmee inzicht wordt geboden in de gevolgen van gedrag en door in te spelen op behoeften aan flexibiliteit, bijvoorbeeld dynamische maximum snelheden op de snelweg.

10. Betrek burgers bij oplossingen

. De Raad adviseert om burgers intensief bij de discussie over mobiliteit te betrekken. Dat sluit ook goed aan op behoefte aan dialoog en meedenken over oplossingen van met name de nieuwe generatie. (Overheids)discussies kunnen via internet beter toegankelijk worden. Voorbeelden hiervan zijn: burgerinitiatieven via internet, een 'webantenne' voor beleidsmakers, beter gebruik maken van bestaande programma's als GoogleMaps, Wikipedia, Hyves en Twitter.

Download hier het hele advies 'Wie ik ben en waar ik ga'  van de Raad van Verkeer en Waterstaat.

Terug naar overzicht nieuws >>>