TLN: vrachtauto niet fileveroorzaker

 

Gezichtsbepalend

Het vrachtverkeer is op de Nederlandse wegen vaak een gezichtsbepalende factor. De omvang van de vrachtauto's en – op verschillende trajecten – de aantallen, roept bij velen het beeld op dat het vrachtverkeer een dominante gebruiker is van het wegennet. Dat wordt nog eens versterkt door de fileberichten die dagelijks worden verspreid. Maar hoe ziet het snelweggebruik van vrachtwagens er nu werkelijk uit? En wat is de bijdrage van deze groep aan de files?

Bescheiden

Allereerst moeten we op basis van CBS-cijfers vaststellen dat van het totale Nederlandse voertuigpark – ruim 8,5 miljoen voertuigen – niet meer dan 1,7 procent een vrachtauto boven
3,5 ton is. Ongeveer 10 procent bestaat uit bestelauto's, die overigens hoofdzakelijk voor andere zaken worden ingezet dan goederenvervoer. De rest is personenauto. Vrachtauto's rijden naar verhouding natuurlijk wel meer kilometers. Maar ook dan valt de dominantie in het weggebruik mee. Van alle in Nederland afgelegde voertuigkilometers kwam in 2008 niet meer dan 5,6 procent voor rekening van de vrachtauto. Vrachtauto's maken relatief veel gebruik van de snelweg. Het aandeel in het snelweggebruik – uitgedrukt in verkeersintensiteit – door vrachtauto's is met gemiddeld 14,8 procent in 2008 ook niet indrukwekkend groot.

Corridors

Dat laatste cijfer is een gemiddelde, zowel qua wegen als tijden. Op sommige snelwegen
is het aandeel vrachtauto's per etmaal slechts enkele procenten. Maar op andere snelwegen kan het aandeel per etmaal oplopen tot meer dan 40 procent, zoals op de A67 bij de Duitse grens. Het is interessant te zien welke wegen vooral door het vrachtverkeer worden gebruikt. Het zijn met name de corridors tussen de mainports Rotterdam en Schiphol en het achterland die het drukst door vrachtauto's worden bereden.

Gelijkmatig verdeeld

Als we kijken naar de verdeling van het vrachtverkeer over de uren van de dag, dan blijkt dat het vrachtverkeer gelijkmatig over de dag is verdeeld (zie grafiek). Tussen 5 en 6 uur 's ochtends stijgt het snelweggebruik door vrachtwagens naar een niveau dat tot ongeveer vier uur 's middags in stand blijft. In de grafiek is duidelijk te zien dat met name het personenverkeer verantwoordelijk is voor de grote pieken in de ochtend- en avondspits. Meer ingezoomd op het vrachtverkeer, blijkt dat dit  juist tijdens die personenautopieken iets afneemt. Dat gebeurt tijdens de ochtend- en in de avondspits, wanneer de personenauto's
nog 'pieken'. Het vrachtverkeer probeert de spits dus juist te mijden. Dat dit maar beperkt lijkt te lukken, ligt zeker niet alleen aan de planning van de ritten. Het zijn vaak de wensen en openingstijden van klanten en opdrachtgevers en de vele venstertijden in de Nederlandse binnensteden die maken dat het meeste vrachtverkeer simpelweg geen keuze heeft om aan te sluiten bij het woon-werk- en recreatieve verkeer.

Structurele knelpunten

Bijna 80 procent van de files wordt veroorzaakt door structurele knelpunten. Dat is het gevolg van jarenlang achterblijvende investeringen in de uitbreiding van het wegennet en de sterke groei van het verkeer. Uiteraard zijn en duren files met vrachtwagens wel langer. Maar zelfs uitgedrukt in filezwaarte (lengte maal duur van de files) komt het aandeel van files door ongevallen met vrachtwagens niet boven een marginale 1,2 procent uit.

Auteur: Paul Poppink, beleidsadviseur TLN
 

Terug naar overzicht nieuws >>>