Zuidas proeftuin voor Mobility as a Service

Vanaf februari konden bedrijven die zijn toegelaten tot de landelijk raamovereenkomst van het ministerie van IenW, zich inschrijven voor de aanbesteding. Het ministerie wees in december 2018 24 partijen aan die mogen meedingen naar zeven MaaS-pilots. Zuidas is de eerste pilot waarvan de aanbesteding is gestart. Finn van Leeuwen is werkzaam als projectleider van de pilot voor de gemeente Amsterdam. Hij vertelt dat in totaal 14 partijen hebben gereageerd. Vijf zijn er uitgenodigd om de plannen te presenteren. “Doel van de pilot is dat reizigers hun reis volledig digitaal plannen, boeken en betalen voor alle vervoermiddelen die zij willen gebruiken. De deelnemers aan de pilot moeten door de Maas-dienst meer tevreden zijn over de reis dan nu met de auto. Als de dienst vanaf 2022 op eigen benen kan staan terwijl het autogebruik is afgenomen, dan is de pilot geslaagd”, zegt Van Leeuwen.

Technische laag

In de pilot worden geen speciale eisen gesteld aan bijvoorbeeld het aanbieden van parkeermogelijkheden. “Door de economische voorspoed staat de autobereikbaarheid van de Zuidas al onder druk. De werkzaamheden aan de A10 maken de hinder de komende jaren nog erger. Degene die de aanbesteding wint moet een bestaand aanbod aan modaliteiten koppelen en de gegevens ontsluiten voor de gebruikers. Wij vragen dus om de technische laag tussen de verschillende modaliteiten en gebruikers in te vullen. Natuurlijk zitten er ook partijen tussen die zelf bijvoorbeeld deelauto’s of -fietsen in bezit hebben, maar dat is geen eis.”

Genoeg gebruikers

De gemeente Amsterdam heeft in samenwerking met tien bedrijven in 2017 al besloten om een Maas-dienst te starten. “Zo weten we nu al dat we genoeg gebruikers hebben voor de pilot.” Van Leeuwen verwacht dat in juli de definitieve ranking wordt bepaald. Tot die tijd kan hij weinig zeggen over de kanshebbers. “Wat ik wel kan zeggen is dat de meeste bedrijven al mobiliteitsdiensten hebben, van apps tot backoffice. Niet allemaal in dezelfde mate, maar iedereen beschikt al over onderdelen van een MaaS-dienst. Ze hoeven dus niet vanaf nul te beginnen.”

Zuidas Mobility Experience

Op de Zuidas zijn de laatste jaren meerdere proeven gehouden om te kijken of een MaaS-concept aanslaat. “We hebben vanaf 2017 twee keer een Zuidas Mobility Experience georganiseerd. Tientallen mensen die met de auto naar het werk kwamen, kregen van ons een OV-chipkaart met tal van reismogelijkheden. Wat niet op de kaart stond werd via losse apps ontsloten. Van trein en metro tot taxi’s en deelfietsen. Ze konden de reis helemaal naar eigen smaak invullen en daar 1000 euro per maand aan besteden. De meeste deelnemers gaven maar 600 tot 700 euro per maand uit.”

Veel geld verspild

Volgens Van Leeuwen bleek uit de resultaten dat er veel geld wordt verspild wordt door bedrijven en onnodig veel schade aan de leefomgeving ontstaat door de vele auto’s. “Door de proef konden we aantonen dat een goede MaaS-dienst veel duurzamer en goedkoper is. Een gemiddelde leaseauto van de zaak kost maandelijks veel meer dan het reisbudget van 1000 euro. Met name omdat je op de Zuidas tot wel 12.000 euro voor een parkeerplaats per jaar betaalt. Tel daar de kosten voor de werkgever en de bijtelling nog bij op. Deelnemers waren bovendien, nadat ze eenmaal gewend waren aan flexibel reizen, erg tevreden over de mogelijkheden en hun reispakket. We konden bedrijven door het reisgedrag laten zien wat het hen oplevert als je werknemers stimuleert om gebruik te maken van ander vervoer dan een lease- of een eigen auto.”

Van Leeuwen heeft niet de illusie dat hij iedereen uit de auto krijgt, maar dat hoeft volgens hem ook niet. “Simpel gezegd: als we door de MaaS-pilot 10 tot 15 procent van de mensen die met de auto naar de Zuidas rijden anders laten reizen, is het huidige fileprobleem opgelost. Het gaat er vooral om dat mensen die een andere keuze willen maken een betere reiservaring hebben.” 

Pilot in Regio Eindhoven draait om duurzaamheid 

De MaaS-pilot in de regio Eindhoven staat vooral in het teken van duurzaam vervoer. Medewerkers van de gemeente en van ASML doen mee aan de pilot. “We willen dat al het zakelijk vervoer van gemeentemedewerkers in 2025 emissieloos is”, zegt projectleider Mariska Slots van de gemeente Eindhoven.

De aanbesteding voor de MaaS-pilot is inmiddels in volle gang. “Tien partijen hebben zich ingeschreven voor de pilot. Vervolgens hebben wij er vijf uitgekozen die nu gaan meedingen naar de aanbesteding. We hopen eind september te kunnen melden welke partij het is geworden”, aldus Slots.

Belangrijk voor de Eindhovense pilot is dat er snel kan worden opgeschaald. “De pilot start met de gemeente en ASML als deelnemers. Brainport Smart Mobility speelt een belangrijke rol in de opschaling naar andere werkgevers in de regio Zuidoost-Brabant. Er is veel interesse vanuit kleine en grote werkgevers en gemeenten. De MaaS-dienst moet 1 januari 2020 draaien. “We hopen in oktober te kunnen beginnen met de implementatiefase.” Slots zegt dat partijen die meedingen naar de aanbesteding is gevraagd hoelang het duurt om een MaaS-dienst op te leveren. “De één zegt morgen en de ander over zes maanden. De waarheid ligt waarschijnlijk in de midden.”



Duurzaam betekent meer gebruik maken van ov, lopen, fiets maar ook van elektrische deelvoertuigen zoals deelauto’s. De gemeente kijkt ook verder dan alleen Eindhoven. “Zo zijn we samen met de vier grote steden aan het bekijken of we één interstedelijke parkeervergunning kunnen ontwikkelen voor schone deelauto’s. Het moet dus mogelijk worden om met één vergunning te kunnen parkeren in de vijf grootste Nederlandse steden. Dit zou het gebruik van een deelauto aantrekkelijker kunnen maken. Het is belangrijk dat de gebruiker de deelauto ook kan parkeren of achterlaten in andere gemeenten. Vanzelfsprekend moet daar dan laadinfrastructuur aanwezig zijn.”

Slots is duidelijk wanneer de proef voor haar is geslaagd. “Als de gebruikers de MaaS-dienst als meerwaarde zien. Het mooiste zou zijn als medewerkers ook privé de MaaS-app gaan gebruiken.” Tot die tijd is vooral draagvlak creëren belangrijk. “Daar zijn we een jaar geleden al mee begonnen. Dat is ook een aandachtspunt voor de partij die de aanbesteding wint. Hoe zorgen we ervoor dat werknemers de dienst omarmen? Dat gebeurt pas als er een efficiënt en gebruiksvriendelijk product wordt opgeleverd waarbij de gebruiker de beschikking heeft over een breed en dekkend aanbod aan vervoermogelijkheden.”

Dit artikel is verschenen in PARKEER24 nummer 3, thema Parkeren en Maas. Download hier gratis het magazine.