Blog: de 10 (g)oude(n) regels voor verkeerskundigen
Regel 1: de weggebruiker is nogal egoïstisch
Mensen redeneren vanuit eigenbelang. De verkeerskundige bedoelt hiermee te zeggen dat zij graag zou zien dat mensen onbaatzuchtig zijn, dat mensen enkel en alleen op gemeenschappelijk belang zijn gericht. Maar de zelfrijdende auto is juist egoïstisch. Ze houden namelijk een veilige afstand tot de voorligger en dat nekt je capaciteit aanzienlijk. Of mag de zelfrijdende auto grotere risico’s nemen? Daar moet de verkeerskundige nog maar eens goed over nadenken.
Regel 2: de weggebruiker kan niet alles tegelijk
De verkeerskundige wil misschien wel overal 130 km/uur invoeren, omdat dat wel zo makkelijk is… Het zijn toch die weggebruikers die over de weg moeten rijden.
Regel 3: Je kunt het de weggebruiker wel vertellen, maar doet hij het dan ook?
Confucius zei al: "Tell me and I will forget, show me and I may remember, involve me and I will understand." Vertel iets en vergetelheid zal je lot zijn. Als mensen het überhaupt al meekrijgen wat hen verteld wordt. Beste verkeerskundige, bespaar je de moeite. Vertel de weggebruikers niets, maar betrek ze.
Regel 4: de weggebruiker accepteert alleen maatregelen, die hij zinvol vindt
Gelukkig maar - de weggebruiker interpreteert. Een gedachte-experiment: op de dag dat iedereen een stiptheidsactie gaan houden en zich strikt aan alle regels houden… gebeuren er juist veel gekke dingen, ongelukken en waarschijnlijk staat heel Nederland uiteindelijk volledig vast. Zo onberispelijk is ons verkeerssysteem namelijk niet.
Regel 5: de weggebruiker stelt u voor verrassingen
Bedoelt de verkeerskundige hier nu te zeggen dat ze haar doelgroep niet goed kent? Of erger nog: dat ze de doelgroep niet wil kennen?
Regel 6: de weggebruiker heeft verwachtingen en gedraagt zich daarnaar
Het gaat immers niet om de ratio, hoe het feitelijk is, maar om hoe de beleving en daarmee de verwachting van de mens is. Als de verkeerskundige dit opschrijft, dan zou je hopen dat er toch enige interesse is voor subjectieve veiligheid. Er is nog altijd geen landelijke doelstelling voor subjectieve veiligheid. En het streven zou toch moeten zijn dat subjectieve en objectieve veiligheid gelijk op gaan?
Regel 7: wat als het fout gaat met het systeem of met de weggebruiker?
Hier past een compliment: de schrijver van de '10 gouden regels' benoemt - heel genuanceerd - dat het bij de 'fout' zowel kan gaan om een infrastructurele als om een menselijke fout. De (30 jaar oude) klassieker ‘The Design of Everyday Things’ van Donald Norman beschrijft ‘desiging for error’, iets wat inmiddels wel als bekend verondersteld mag worden. Uiteindelijk gaat het er niet om wie de fout maakt, maar dát ze gemaakt worden. Ga ervan uit dat de fouten er zijn.
Regel 8: vertel de weggebruiker wat echt belangrijk is
Zie regel 3.
Regel 9: breng de weggebruiker niet in de war
Ook dit zegt meer over de verkeerskundige dan over de weggebruiker zelf. Het is vanzelfsprekend dat je onduidelijke informatie en zeker tegenstrijdige informatie wilt voorkomen. De mens heeft geen enkele baat bij verwarring.
Regel 10: informatie moet voor de weggebruiker zichtbaar, duidelijk en begrijpelijk zijn
Dit geldt niet alleen voor bewust gedrag , maar ook voor onbewust gedrag. Vrijwel continu vertonen mensen namelijk onbewust gedrag. Bewust gedrag kost de mens namelijk veel energie en dat beperken we -evolutionair bepaald- tot een minimum. Laat dit inzicht voor je werken.
Kortom
Laat het idee ‘De verkeerskundige heeft alle wijsheid in pacht, weggebruikers zijn gevaarlijk en dom’ los. Zet de verkeerskundige niet neer als moegestreden vader en de weggebruiker niet als zijn eeuwige puberdochter. Grondige revisie van deze regels is gewenst. Welke verkeersvriendelijke kundigen en verkeerspsychologen doen er met me mee?
