Het plafond is bereikt!

We kennen allemaal de metafoor van de kikker. Stop een kikker in een pan met heet water en hij springt er uit. Maar zet je een pan met koud water en de kikker op het vuur, dan blijft de kikker zitten en door de langzame verandering van temperatuur wordt de kikker langzaam gekookt en sterft. De verkeerskunde lijkt eenzelfde lot beschoren.

De Omgevingswet als inspiratie

In de Omgevingswet spreken we met elkaar omgevingswaarden af. Omgevingswaarden zijn kwaliteitsnormen die overheden voor (een onderdeel van) de fysieke leefomgeving willen bereiken. Omgevingswaarden zijn de indicatoren de aangeven wanneer het plafond bereikt is. De omgevingswaarde kan een resultaatsverplichting, een inspanningsverplichting of een andere verplichting inhouden. De actualiteit vraagt erom dat vaker te doen.

Wanneer stoppen we? Waarschijnlijk hebt u mijn post over de onveiligheid van 130km/uur wel gezien. Een aantal reacties op deze post had als strekking: ‘Afschaffen die 130!’ Onze vorige minister stelde dat 130 km/uur zou worden teruggedraaid als 130 onveiliger zou blijken. Toch schat ik de kans uiterst gering in dat de huidige minister de 130 gaat terugdraaien. Natuurlijk is afleiding ondertussen een probleem geworden - dat zou ook de oorzaak van toegenomen risico op snelwegen kunnen zijn.

Ik draai het om: gegeven dat afleiding het probleem is, moeten we de snelheid op snelwegen (en ook op 'grijze wegen' trouwens) omlaag brengen. Om zodoende de verkeersonveiligheid op een acceptabel niveau te houden. Welke risicocijfers vinden we acceptabel voor snelwegen? Oftewel: wat zijn de omgevingswaarden voor verkeersveiligheid op autosnelwegen? Ik daag de Strategienota Verkeersveiligheid uit om - als het risico boven die omgevingswaarde stijgt - de 130km/uur terug te draaien…

Dak repareren als het droog is

Die kans hebben we de afgelopen jaren gemist. Het autoverkeer stagneert weer. Files nemen snel toe tot wel 30 procent. Maar betalen voor rijden in de spits komt er niet. Lubach legde in Zondag met Lubach ‘vroempoen’ op een verfrissende manier uit. Maar intussen gaan we ‘meer van hetzelfde’ doen, wetende dat het niet werkt: meer stroken snelweg aanleggen.

Zullen we een criterium vaststellen voor wat we acceptabel vinden aan congestie op snelwegen? En als die waarde wordt overschreden, dat er dan betaald moet worden in de spits? Spreken we af dat dat burgers evenveel blijven betalen of dat een eventueel overschot ook echt ten goede komt aan verkeer? Enige congestie zal er altijd wel blijven - dat spreken we ook meteen met af elkaar. De reguliere middelen en eventuele extra opbrengsten steken we in stedelijke verdichtingsopgaven, hoogwaardige fietsverbindingen, hoogwaardig ov en het aanpakken van grijze wegen.

Ik daag alle BO-MIRT-overleggen uit om omgevingswaarden voor congestie op snelwegen vast te stellen. Gekoppeld aan maatregelen die zich bewezen hebben.

Lees ook de blog van Bert van Wee: Is kilometerheffing invoeren een goed idee? (Bron: Verkeerskunde)