Wanneer is Mobility as a Service een succes?
Het begrip Mobility as a Service (MaaS) wordt in Nederland door velen als containerbegrip gebruikt voor enerzijds het digitaliseren van de toegankelijkheid van mobiliteit en anderzijds de uitrol van deelmobiliteit. Het MaaS-concept belooft gouden bergen op het gebied van C02-reductie, verbetering bereikbaarheid en meer ruimte op straat voor vergroening en leefbaarheid. Echter, Mobility as a Service is niet hét instrument dat deze effecten rechtstreeks bewerkstelligt.
Het succes van MaaS hangt sterk af van de mate van samenwerking en van het vertrouwen dat overheden, marktpartijen en reizigers hebben in elkaar. Bedrijven dienen eigen systemen en data aan elkaar te koppelen en open te stellen voor derden, reizigers dienen het delen van hun data te accepteren en de overheid zal open moeten staan voor een nieuw vervoersaanbod in de openbare ruimte.
In mijn optiek is MaaS een ecosysteem waar dienstverlening, vervoer en reizigers digitaal op aangesloten zijn en open data onderling gedeeld wordt. Hierdoor kan het systeem efficiënt aanbod van vervoer en infrastructuur koppelen aan de mobiliteitsbehoefte van de reiziger, waardoor deze volledig ontzorgd een optimale reis aangeboden krijgt. Door MaaS als ecosysteem uit te werken kan een integrale dienst aangeboden worden, waarmee op basis van persoonlijke voorkeuren uit meerdere modaliteiten voor reizigers een optimale reis wordt samengesteld, geboekt en afgerekend.
Als iemand van A naar B wil reizen, dan maakt hij bewust en/of onbewust op basis van de gewenste aankomsttijd een afweging over het tijdstip van vertrek en welke vervoersmiddelen hij voor de reis gaat inzetten. Deze afweging wordt elke keer opnieuw gemaakt op basis van de benodigde reistijd, geld en beschikbaarheid van vervoersmiddelen. Met name in het woon-/werkverkeer is deze afweging veelal routine en wordt op basis van ervaring een optimale manier van reizen gevonden. De beoogde dienst is voor deze reiziger pas interessant als MaaS makkelijker toegang biedt tot alternatieve vervoersmiddelen en hulp geeft in het aanpassen van de reis als er verstoringen optreden. Daarnaast biedt de dienst gemak, bijvoorbeeld omdat alle onderdelen van de reis met dezelfde app ontsloten worden. Denk bij een autoreis aan het afrekenen bij tanken, het vinden en betalen van een elektrische oplaadpaal, het bepalen van de snelste route en het vinden, reserveren en betalen van een parkeerplek.
Het MaaS-concept kent op dit moment twee uitdagingen: een technische uitdaging om alle data en techniek aan elkaar te koppelen en een organisatorische uitdaging om partijen daarin mee te krijgen. Maar het succes wordt uiteindelijk bepaald door de mate waarin reizigers de dienst ook daadwerkelijk gaan gebruiken in hun afwegingen.
Ik zie twee mogelijkheden om van MaaS een succes te maken. Eén van de mogelijkheden om MaaS succesvol bij de gebruiker te laten landen is het toepassen van een dergelijke dienst bij ruimtelijke ontwikkelingen. Een verhuizing is een moment waarin men uit de dagelijkse routine wordt getrokken en openstaat voor nieuwe initiatieven. In geval van nieuwbouw kun je dit momentum optimaal aanwenden door bij de nieuwe bewoners het MaaS-aanbod als integraal onderdeel van de woonformule aan te bieden.
De kosten kunnen gedekt worden uit een reductie van het aantal parkeerplaatsen dat voor eigen auto’s wordt aangelegd. Essentieel is dus dat MaaS-aanbod leidt tot meer keuzereizigers en tot een structurele afname van het autobezit, zowel bij de nieuwe bewoners als in de omgeving. De voordelen voor bewoners zijn kostenreductie en toegang tot een breed pallet van hoogwaardige mobiliteitsdiensten. Let wel: dit geldt vooral in sterk stedelijke gebieden met een uitstekende aansluiting op hoogwaardig openbaar vervoer.
Daarnaast is er een grote potentie voor het toepassen van MaaS bij het ondersteunen van zakelijk verkeer. Werkgevers kunnen met een MaaS-aanbod hun werknemers een breder aanbod bieden dan de traditionele leaseauto en bedrijfsfiets. Daarbij kan de afhandeling van declaraties en betalingen en het optimaal gebruiken van beschikbare parkeerplaatsen onderdeel uitmaken van het MaaS-aanbod. Gemak voor zowel werkgever als werknemer dient daarbij het uitgangpunt te zijn.
Conclusie: Het succes van een MaaS-aanbod kan het eenvoudigst worden afgemeten aan de mate waarin MaaS leidt tot een reductie van het autobezit. Daarvoor is het van essentieel belang dat een zodanige meerwaarde geboden wordt aan de gebruikers dat een substantieel deel van hen afscheid neemt van de eigen auto. De lat wordt daarmee hoog gelegd. Een MaaS-aanbod moet daarvoor in de beleving van de gebruiker(!) concurreren met de voordelen van een eigen auto. Denk daarbij aan zaken als: beschikbaar, comfortabel, betrouwbaar, betaalbaar, veilig en flexibel. De toekomst zal uitwijzen of we er met z’n allen in slagen MaaS op dit niveau te krijgen.
Digitaal Magazine
Het artikel van Het Parkeerpanel verschijnt in PARKEER24 nummer 3, thema Parkeren en MaaS. Meld je aan voor de nieuwsbrief om zeker te zijn dat je het digitale magazine ontvangt.
