Ledverlichting vergroot veiligheid op oversteekplaatsen

donderdag 21 maart 2019

timer 5 min

Het systeem Zebra-Safe, dat ledlampjes rondom de oversteekplaats doet oplichten zodra de voetganger of fietser oversteekt, verhoogt de veiligheid van voetgangers en fietsers. Dat is de ervaring van Marc Willemse van de gemeente Halderberge. Ook verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen is te spreken over het systeem.

Door: Guus Puylaert

Het Zebra-Safe-systeem werd in 2007 ontwikkeld door Stan de Lie. In 2009 richtte hij Traffic-Care op, waarmee hij detectie- en ledtechnieken doorontwikkelde. “In 2010 pasten we het eerste detectiesysteem toe, dat werkt met actieve infrarooddetectie. Dat is een dynamisch detectiesysteem, met aan weerszijden van de oversteekplaats paaltjes met sensoren erin. Daarmee kunnen we richtingsgevoelige oversteekbewegingen detecteren en ongewenst knipperen voorkomen. In 2011 introduceerden we intelligente videodetectie, waarbij de camera overstekende bewegingen detecteert. Dit ontwikkelden we in 2014 door naar thermische videodetectie, waarbij de camera een voetganger of fietser als een hittebron detecteert. Deze detectievorm is flexibeler inzetbaar dan de infrarooddetectie. Met het Zebra-Safe systeem verhogen we de veiligheid op oversteekplaatsen, omdat we de onderlinge communicatie tussen kruisend verkeer kunnen optimaliseren, als het nodig is”.

Een voetganger bij een oversteekplaats wordt gedetecteerd met behulop van thermische videodetectie

Ervaringen

In de Brabantse gemeente Halderberge, met als grootste kern Oudenbosch, maken ze al zo’n 10 jaar gebruik van Zebra-Safe, vertelt projectcoördinator Marc Willemse. “We hebben ongeveer tien systemen in onze gemeente liggen, waarvan er vier met thermische videodetectie werken. Inmiddels zijn zebrapaden en ledverlichting bij ons synoniem geworden: ze horen bij elkaar.” De ervaringen met de beide systemen zijn positief, gaat Willemse verder. “De veiligheid is echt groter geworden. Onder automobilisten is de bereidheid om te stoppen groter en voetgangers en automobilisten maken eerder oogcontact.” Het hangt wel van de situatie af welk van de twee systemen de voorkeur heeft, gaat hij verder. “Het moet bij de aanlooproute passen en er moet voldoende ruimte zijn. Als er bijvoorbeeld ’s winters een sneeuwschuiver langs de route rijdt, is het niet handig om voor het infraroodsysteem met fysieke paaltjes te kiezen.”

Storingsstand

Storingen komen nauwelijks voor, vervolgt Willemse. “Alleen omwonenden snappen de systemen niet altijd. Dan zetten ze bijvoorbeeld een kliko tussen de twee infraroodpaaltjes in, of doen ze een zakje om het paaltje waardoor de sensor niets ziet. Dan gaat het systeem in de storingsstand. Bij de cameradetectie heb je daar geen last van.” Stan de Lie vervolgt: “Als ergens een storing optreedt, gaat de verlichting knipperen. Bijvoorbeeld als zo’n paaltje omver wordt gereden. Zo’n knipperend zebrapad verhoogt de awareness onder automobilisten. Wij van Traffic Care springen dan meteen in de auto, om het paaltje weer recht te zetten. Maar dat gebeurt echt vrij weinig.”

Psychologisch effect

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen: “We weten allemaal dat automobilisten niet continu de aandacht erbij houden en niet altijd stoppen voor zebrapaden. Wat extra attentie creëren voor voetgangers kan geen kwaad. Daar kan ledverlichting wel bij helpen.” Maar de weg moet geen kermis worden, waarschuwt hij. Daarom moet het systeem gedoseerd worden toegepast. “Als je bij elke oversteekplaats verlichting in de grond toepast, neemt de attentiewaarde snel af. Op drukke locaties waar continu voetgangers oversteken, zou het systeem continu staan te knipperen. Dat werkt niet. Daar waar de automobilist de voetganger niet verwacht is de toegevoegde waarde het grootst.” De Lie daarover: “Zebra-Safe zorgt ervoor dat de attentiewaarde optimaal is als er daadwerkelijk iemand oversteekt. Als niemand oversteekt is ook geen signalering te zien”.

Licht dimmen

In de gemeente Halderberge krijgt Willemse wel eens te horen dat automobilisten schrikken van de felle verlichting vanuit de ledlampen. “Zeker in het donker valt het meer op. Maar in tien jaar tijd hebben we nog niet meegemaakt dat het heeft geleid tot schade of ongelukken.” Tertoolen denkt dat het met die schrikreactie onder automobilisten ook wel meevalt, zolang het licht op tijd aangaat en niet te fel is. De installaties van Traffic-Care beschikken over een dimfunctie, vertelt Stan de Lie: “In de avond of nacht willen we geen overbelichting creëren, terwijl we overdag concurreren met het zonlicht. Daarom kunnen we de ledlichten dimmen.” In de installatiekast is bovendien een tijdsklok ingebouwd, vertelt hij, die rekening houdt met de seizoenen en waarmee de gewenste dimstand vooraf kan worden ingesteld.

Betrouwbaar

Er zijn allerlei vergelijkbare systemen op de markt, die het zebrapad verlichten en de veiligheid moeten vergroten. Toch zweert Willemse bij het Zebra-Safe-systeem. “Deze systemen garanderen 100 procent detectie. De lampen in het wegdek gaan alleen knipperen als er echt iemand oversteekt. Bij wegmarkering of dynamische borden krijg je die garantie niet.”
Verkeerspsycholoog Tertoolen is voorstander van het betrouwbaarste systeem. “Als mensen erop rekenen dat het werkt, moet het ook echt werken. En het moet alleen werken, als iemand ook écht oversteekt. Niet als er iemand langsloopt. Als het daaraan voldoet, vind ik het een goed systeem.” Overigens geeft een ‘zichtbaar’ systeem wel het meeste gevoel van controle, gaat hij verder. Voor de voetganger is het fysieke infraroodsysteem, volgens hem, dus de veiligste oplossing.

Kijk voor meer informatie op www.traffic-care.nl of op het YouTube-kanaal.

Dit artikel verschijnt in Verkeer in Beeld 1, maart 2019