Tools voor een Slimme en Gezonde Stad

1. DOE-MEE

Of het nu gaat om afval scheiden, files verminderen of samenwerken met bedrijven; het werk van beleidsmakers is er vaak op gericht om gedrag te veranderen. Doel van een DOE-MEE-workshop is om op een snelle en gestructureerde manier inzichten op te doen op het gebied van gedrag en effectief beleid. DOE-MEE staat voor Doorgronden, Ontwikkelen, Experimenteren en Monitoren En Evalueren. De DOE-MEE-tool is ontwikkeld door het Behavioural Insight Team (BIT) van IenM.

2. Urban Strategy

De door TNO ontwikkelde Urban Strategy versnelt en stimuleert integrale ruimtelijke planvorming. Een set indicatoren maakt duidelijk waar wel of geen beleid nodig is om gezondheid te bevorderen. In werksessies met stakeholders wordt met oplossingen gespeeld. Tevens wordt inzichtelijk of maatregelen het gewenste resultaat opleveren. Urban Strategy is ingezet in een aantal Slimme en Gezonde Stad-pilotsteden om te onderzoeken hoe stedelijk ontwerp aan de gezondheid kan bijdragen. Meer informatie: www.tno.nl/sgs

3. Soundscape-onderzoek

Geluidsbeleving, met eventuele geluidhinder, wordt niet alleen bepaald door het aanwezige geluidsniveau in decibellen. Het is net zo belangrijk om te bepalen hoe het geluid bij de omgeving past. Bij de ruimtelijke inrichting van omgevingen zou meer dan nu rekening gehouden kunnen worden met deze geluidbeleving, de soundscape. Onderzoek naar soundscapes laat zien dat natuurlijke en menselijke geluiden door mensen vaak als prettig worden ervaren, terwijl verkeers- en mechanische geluiden als onprettig worden bestempeld. Door observaties en vragenlijstonderzoeken kan soundscape-onderzoek bijdragen aan een gezonde en duurzame leefomgeving. Meer informatie: dr. Miriam Weber, m.weber@utrecht.nl

4. AiREAS

In Eindhoven wordt de luchtkwaliteit al vijf jaar online gemeten met AiREAS, een innovatief luchtmeetnet gebaseerd op sensoren. De airboxen zijn op 35 locaties aan lichtmasten bevestigd en meten onder andere de hoeveelheden fijnstof, ozon, stikstofdioxide en ultrafijne deeltjes. Het netwerk stelt bewoners, bedrijfsleven, instellingen en overheid in staat de luchtkwaliteit te inventariseren, initiatieven tot verbetering te ontplooien en de resultaten te volgen. AiREAS is een initiatief van de gemeente Eindhoven en de provincie Noord-Brabant, ECN, Axians en IRAS (UU) en ITC (UT). Meer informatie: www.aireas.com

5. De Stookwijzer

Deze tool laat in één oogopslag zien wanneer het onverstandig is om hout te stoken, omdat het stoken van hout met houtkachels, open haarden of barbecues zorgt voor fijnstof in de lucht. De Stookwijzer geeft advies op basis van locatie en bevat tips over slim en verstandig hout stoken. 

6. De GezondOntwerpWijzer

De GOW bundelt thematisch kennis over het gezond ontwerp en het inrichten van de leefomgeving. Op de website zijn aanbevelingen te vinden, evenals praktijkvoorbeelden, instrumenten, organisaties en achtergrondinformatie die kunnen helpen bij het gezond ontwerpen en inrichten van de leefomgeving.

7. De Milieugezondheidsrisico-indicator

De MGR-indicator geeft een indicatie van de milieukwaliteit vanuit een gezondheidskundig perspectief. Hiermee kunnen locaties geïdentificeerd worden waar (toekomstige) bewoners op basis van de gecumuleerde milieubelasting een hoger risico op gezondheidsverlies lopen. Ook kunnen de milieugezondheidsrisico’s in gebieden of planvarianten onderling vergeleken worden.

8. De Leidraad Duurzame Gebiedsontwikkeling (DGO)

De provincie Utrecht beschikt over dit driedimensionale planningsinstrument. Kern van het systeem zijn de omgevingskwaliteiten die de provincie voor elf onderscheidende gebiedstypen heeft geformuleerd (gebiedsprofielen). Met dit instrument kan elk gebied in Nederland in 3D worden opgebouwd en kunnen vervolgens ruimtelijke functies worden aangepast en toegevoegd. Het instrument rekent direct de consequenties door en toetst deze aan de gebiedsprofielen in een rapportcijfer.

9. Cyclespex

De VR-fietssimulator werd ontwikkeld door NHTV Breda en kwam in Verkeer in Beeld 3 al aan bod. Door de toepassing van VR wordt op innovatieve wijze onderzoek gedaan naar de fietsbeleving van infrastructuur en de omgeving. In 2015 werd het concept uitgewerkt tot prototype. In 2016 werd CycleSpex onderdeel van drie onderzoeksprojecten, waaronder van Slimme en Gezonde Stad in Schiedam.

10. Gedragshuis Beter Benutten

De maatregelen en oplossingen waaraan in Beter Benutten-projecten wordt gewerkt, worden gebaseerd op inzicht in het gedrag van de reiziger. Door hier inzicht in te krijgen, zijn projectleiders beter in staat om de reiziger een passende alternatieven te bieden en met effectieve oplossingen te komen. Het evaluatieonderzoek van Beter Benutten-projecten geeft een goed beeld van wat werkt en hoe gedragsprincipes toegepast kunnen worden.

11. Nationale Fiets Telweek

Sinds 2015 werkt het ministerie van Infrastructuur en Milieu mee aan de Nationale Fiets Telweek. Fietsers in Nederland worden opgeroepen de app te downloaden en in september één week actief te gebruiken. Op deze manier wordt fietsersdata verzameld, waarmee vervolgens fietsbeleid kan worden verbeterd. Zo worden fietsknelpunten inzichtelijk en kan hier adequaat op ingespeeld worden. 


Dit artikel komt uit Verkeer in Beeld 04/2017. Door: Robert-Erik Lanting en Guus Puylaert.