Blog: De snelweg van twee snelheden

Autosnelwegen: tweede en eerste klas

Ik denk dat er interesse is voor een sterk gereduceerde wegenbelasting: voor iedereen die op de autosnelweg even snel rijdt als vrachtwagens. Ik beschouw dat als de tweede klas reizigers, net als in de trein.

Mensen kunnen verschillende motieven hebben om aan te sluiten bij vrachtauto’s die nu al niet harder dan (ruim) 80 km/h mogen. Zo kunnen ze simpelweg geen behoefte hebben om 130km/h te rijden, zoals de groeiende groep senioren en de mensen die hun bijdrage aan een beter milieu willen leveren. Of ze hebben een auto die zich minder goed voor 130 km/h leent, zoals de allerkleinste auto’s, campers of echte classic cars, maar ook de eerste generatie volledig elektrische auto’s die hun bereik daarmee vergroten (en dan niet de benzine-auto’s die voor fiscaal voordeel een ongebruikt batterijpakket meetorsen). Een ander motief kan te maken hebben met het feit dat ze toch al zelden of nooit op de snelweg komen. Of ze komen wel op de snelweg, maar komen in de praktijk niet eens in de buurt van 130km/h, hetzij door congestie, hetzij door de zones bij de steden waar je toch al niet harder mag dan 100 of 80km/h. Of ze willen aanzienlijk op de kosten van de auto (of moeten noodgedwongen) op de kosten van de auto besparen

Besparen

Fiscaal voordeel voor de rustige rijder dus. En wellicht bieden de verzekeringen een kortingstarief voor wie geen grote snelheidsverschillen hoeft. De tweede klas autoreiziger bespaart ook op brandstofkosten. Volgens milieu centraal geldt dat bij een constante snelheid van 70 tot 90 km/h autobrandstof het efficiëntst werkt, en dan ontstaat dus de minste uitstoot van vervuilende stoffen. Deze snelheid geeft een gemiddeld verbruik van 5,4 liter/100km. Rijd je 120 km/h dan loopt dat op naar 7,7 liter/100km, en bij 140 km/h is het verbruik al 9,4 liter/100km.

Tegelijk zijn er mensen die graag 130 rijden en zij zullen daar ook best wat voor over hebben. De status en prestige alleen al. Laten zien dat jouw auto niet voor niets snel is en dat jouw paar minuten reistijdwinst veel geld waard zijn.

Snelwegontwerp? Niks aan veranderen!

Op de rustige momenten wordt met dit idee van ‘de snelweg van twee snelheden’ de rechterstrook beter benut dan nu. Maar wat als het drukker wordt? Bij 80 à 90km/h wordt de snelweg maximaal benut. Als er meer auto’s in die snelheidscategorie gaan rijden, dan wordt de snelweg beter benut. En als de drukte op een wegvak toeneemt, dan wordt 80 à 90km/h op de rechterstrook dominant. Wordt het nog drukker, dan geldt hetzelfde voor de tweede en uiteindelijk ook op eventuele andere stroken.

Wanneer op steeds meer stroken de snelheid terugzakt naar deze snelheid, wordt verkeer homogener en mag je minder schokgolven te verwachten. Het maximaal uitnutten van de capaciteit van de snelweg is voor iedereen beter: zowel voor eerste als tweede klas automobilisten - en daarnaast voor het milieu en omwonenden.

Meer wegcapaciteit dus, maar ook meer verkeersveiligheid, beter milieu en minder CO2-uitstoot.

Fiscaal neutrale invoering en handhaving

Het resultaat moet uiteindelijk fiscaal neutraal zijn, dus hoe meer autobezitters overstappen op de tweede klas, hoe duurder de eerste klas verhoudingsgewijs wordt. Als uitgangspunt stel ik voor om als prijsverdeling tussen tweede en eerste klas de rato van brandstofverbruik (5,4 : 9,4) aan te houden. 

Een ander voordeel is dat het rechtvaardiger is. De huidige, corrupte fiscale regelingen die alleen voor lease-rijders gelden, kunnen worden afgeschaft. In Nederland is ieder gelijk volgens de grondwet. En soortgelijke verkeersdeelnemers ook. Dus één regeling, die iedereen zelf de keuze laat, volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Ieder krijgt de bereikbaarheid die hij of zij wenst.  Buitenlanders die op Nederlandse wegen rijden zijn geen probleem, die betalen toch al geen wegenbelasting. 

Handhaving kan geautomatiseerd en is relatief simpel. In-car ISA (Intelligent Speed Adaptation) is het simpelste - en dan meteen koppelen aan coöperatief rijden.  En anders kan handhaving ook vanaf de wal. Wie tweede klas betaalt en eerste klas reist, c.q. te hard rijdt, krijgt een naheffing. Dit werkt net zoals een dagparkeerkaart die je krijgt aangeboden van de gemeente als je niet betaalt voor het parkeren - gewoon een ‘wetje Mulder’. Mooi verdienmodel voor Rijkswaterstaat. En camera’s met kentekenherkenning zijn er genoeg op de autosnelweg inmiddels.

Plan PvdA

En mocht het ervan komen - in lijn met het plan van de PvdA - dat er binnen veertien jaar een verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto's in Nederland is, dan is de bovenstaande benadering een mooie manier zero-emission (eerste klas) te belonen en de resterende benzine- en dieselauto’s (tweede klas) soepel uit te rangeren. Dan mogen verbrandingsmotoren niet harder meer dan vrachtwagens. Het is aan de markt om daarop in te spelen. 

Kortom: door invoering van 130 is er ruimte ontstaan voor een autosnelweg van twee snelheden. Die ruimte biedt aan allerlei nieuwe perspectieven. Dat geeft de verkeersdeelnemers een keus. En dat is dan weer heel liberaal.

Praat mee!

Vindt u dat er door 130km/h op de autosnelweg een nieuwe ruimte ontstaat: die van een snelweg van twee snelheden? Praat gerust mee op de LinkedIn-pagina van Verkeer in Beeld!

Om mee te kunnen discussiëren, is het de bedoeling dat u lid bent van de groep van Verkeer in Beeld. Dit kan eenvoudig door  op LinkedIn te zoeken naar  de groep ‘Verkeer in Beeld’ en op de betreffende pagina van Verkeer in Beeld te klikken op de button ‘Vragen om lid te worden’. Als u bent ingelogd en lid bent,  vindt u de discussie hier.