Samen sterker: publiek vervoer en de kansen bij de vergrijzing

Jeroen Suurmond heeft een brede ervaring in de mobiliteitssector. Zo was hij tijdens zijn studie rurale sociologie buschauffeur, bij Connexxion marktonderzoeker en als projectmanager verantwoordelijk voor de implementatie van de ov-chipkaart. Daarna was hij commercieel directeur bij Keolis Nederland. Hier werkte hij aan innovatieve projecten en opbrengstoptimalisatie vanuit een duidelijke missie: transformeren van traditioneel openbaar vervoer naar een geïntegreerd mobiliteitssysteem. Jeroen is sinds 2023 werkzaam bij MuConsult en op dit moment gedetacheerd bij het ministerie van IenW als projectleider pilot publiek vervoer Zeeland.

Mobiliteit houdt ons in beweging

Voor ouderen is zelfstandig verplaatsen niet meer zo vanzelfsprekend, maar wel essentieel. “Mobiliteit maakt het mogelijk om boodschappen te doen, familie te bezoeken of medische afspraken na te komen. Zonder goed vervoer is de kans op vereenzaming groter en wordt men afhankelijker”, aldus Suurmond. Dit geldt niet alleen voor ouderen, maar ook voor mensen met een beperking of een laag inkomen, die lijden onder ‘mobiliteitsarmoede’. “We spreken over vervoersarmoede wanneer mensen zich niet eenvoudig en betaalbaar kunnen verplaatsen, en zo dus niet meer op een volwaardige manier aan het maatschappelijk leven kunnen deelnemen. Een robuust en flexibel vervoerssysteem kan hier verandering in brengen.”

Het tekort aan chauffeurs: een urgente uitdaging

Tegelijkertijd kampen we met een toenemend tekort aan (bus)chauffeurs. Tegen 2030 wordt een tekort van meer dan 20.000 chauffeurs verwacht, mede door de vergrijzing in deze beroepsgroep. “Dit vraagt om creatieve oplossingen. Denk bijvoorbeeld aan flexibele werktijden, aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en opleidingstrajecten om nieuwe instroom te bevorderen. Ook vrijwilligersinitiatieven en vervoerscoöperaties kunnen het verschil maken. Hoewel technologie, zoals zelfrijdende voertuigen, mogelijk toekomstige oplossingen biedt, moeten we nu al anders denken”, gaat Suurmond verder. De vraag is: hoe kunnen we meer mensen vervoeren met minder chauffeurs? “Slimme integrale ritplanning en hogere voertuigbezetting zijn dan belangrijke stappen.”

De kracht van integratie: alle vervoersvormen samen in publiek vervoer

Meer mensen vervoeren met minder chauffeurs is dus wel mogelijk, vindt hij. “Stel je een systeem voor waarin openbaar vervoer, Wmo-vervoer, leerlingenvervoer en deelvervoer samenwerken. Dit kan met één geïntegreerde ritplanning, waarin alle vraag naar en al het aanbod van mobiliteit in een regio slim worden geïntegreerd. Het resultaat: een hogere bezetting van voertuigen en betere bereikbaarheid van voorzieningen tegen gelijkblijvende maatschappelijke kosten. 

Iedereen, van jong tot oud, bereikt zijn bestemming terwijl er minder chauffeurs nodig zijn.” Dit type samenwerking tussen vervoersdiensten is noodzakelijk om een vergrijzende samenleving, zeker in rurale gebieden, mobiel en verbonden te houden. “Door samenwerking bereik je over het algemeen het meest. Het is goed om met elkaar te kijken wat de mogelijkheden zijn.”

Iedereen mee: minder drempels, meer bereikbaarheid

Het integreren van vervoerssystemen gaat verder dan techniek. Voor ouderen, kwetsbaren en minder ervaren reizigers moeten drempels, zoals hoge instappen of onduidelijke haltes, worden weggenomen. Investeren in – letterlijk en figuurlijk – toegankelijk vervoer, heldere bewegwijzering, eenduidige betaalmogelijkheden en eenvoudige digitale hulpmiddelen maakt het makkelijker voor iedereen om mee te doen. Persoonlijke aandacht en een goede klantenservice maken tenslotte het verschil. “Er is een hele grote groep mensen die met digitale hulpmiddelen om kan gaan. Maar er is ook een niet te verwaarlozen groep mensen die hier moeite mee heeft. Vooral voor die groep, is dit belangrijk – zij moeten ook gebruik kunnen maken van deze mobiliteit”, legt hij uit.

Werken aan de toekomst van mobiliteit

“Bij MuConsult zetten we ons in voor dit toekomstbeeld. Met onderzoek, beleidsadvies en innovatieve projecten dragen wij bij aan betere mobiliteit. Denk aan de pilot Publiek Vervoer in Zeeland, waar wij samenwerken met het ministerie van IenW om te toetsen of de veelbelovende verwachtingen die we hebben van publiek vervoer in de praktijk gerealiseerd kan worden. Ook doen we onderzoeken naar de barrières die reizigers ervaren en werken we samen met provincies en reizigers aan een toegankelijk, mensgericht mobiliteitssysteem. Samen maken we een verbonden en bereikbare samenleving mogelijk”, besluit Suurmond.