Snelkookpan en fietsenrekken

De prijsvraag

Hoe zat het ook alweer? Buitenlandse voorbeelden van fietsstallingen met een knipoog vormden de inspiratie. De Grand Depart van de Tour in Utrecht vormde de perfecte aanleiding om de uitdaging aan te gaan. De timing was een beetje ambitieus. Om op tijd de winnende rekken voor het startschot te plaatsen waren slechts  4 maanden beschikbaar. Dat kon alleen lukken met veel enthousiasme. En dat was ruim aanwezig, zowel bij de gemeente Utrecht, de Hogeschool en de HKU. En ook 7 fabrikanten wilden graag meewerken door op hun kosten een winnend ontwerp te produceren en te plaatsen. Utrecht wees daarvoor de locaties aan. En na plaatsing zorgt de gemeente uiteraard voor het beheer.

Op 1 april is de prijsvraag van Het Kekke Rek formeel gestart. Bij de sluiting op 10 mei waren 27 inzendingen ontvangen. De inzendingen waren  een maand lang te zien tijdens een tentoonstelling op het oude Stadhuis. De jury had 7 ontwerpen uitgekozen als kek genoeg en geschikt om uit te voeren.

De jury

De eerste indruk van de jury was dat de 27 inzendingen zeer divers waren. De ontwerpen liepen zeer uiteen en kwamen uit verschillende hoeken, van mensen met een verschillende achtergrond, in opleiding en ervaring. In de prijsvraag was veel ruimte overgebleven voor de vorm. In de eerste ronde heeft de jury dan ook vooral gelet op de originaliteit en creativiteit.  Pas in tweede instantie kwam de functionaliteit en de maakbaarheid aan de orde. En dat laatste werd wel heel ruim genomen. Bij 2 van de 7 winnaars was de maakbaarheid niet zomaar een gegeven. Ook het feit dat de winnaars door het lot gekoppeld werden aan de fabrikanten, maakte dit nog eens extra spannend.

Achteraf gezien bleek niet zozeer de technische maakbaarheid een belangrijk aandachtspunt te zijn, maar veel meer ambtelijke procedures en de geschiktheid van de locaties.

Utrecht

Utrecht heeft de ambitie om fietsstad te worden. Meedoen aan de prijsvraag Het Kekke Rek lag dan ook voor de hand. Binnen de gemeente is gezocht naar geschikte locaties voor de kekke rekken. Gezocht werd naar locaties die een minder grote fietsparkeerdruk hebben, en waar de omgeving zich eigende voor het installeren van afwijkende rekken. Verschillende locaties werden door de gemeente aangewezen en na de bekendmaking aan de winnende ontwerpen toebedeeld. Daarbij werd zoveel mogelijk gelet  op het verwachtte samenspel tussen ontwerp en omgeving. 

Planning en procedures

Toch ging dat niet alle keren goed. Het fietshek-rek Puls, een ontwerp van Joost Kok, zou worden geïntegreerd in de herinrichtingsproject van de openbare ruimte. Het rek zou daarvoor op de juiste maat worden geproduceerd. De planning van de prijsvraag liep niet parallel met de herinrichtingsplanning. Het lukte de gemeente niet om op korte termijn een alternatieve locatie aan te bieden, waardoor Falco zich als sponsorende fabrikant genoodzaakt zag zich terug te trekken. Uitermate spijtig.

Ook het  vinden van een geschikte locatie voor het ontwerp Rack&Roots maakte tijdige plaatsing spannend. Dit boomfietsrek  is 4 meter hoog, en valt daardoor niet binnen de richtlijnen en spelregels van straatmeubilair. Een vergunning is noodzakelijk. Tijdens de procedure bleek het vinden van een geschikte locatie waar alle gemeentelijke deskundigen zich in konden vinden, geen makkelijke opgave. Er wordt niet voor niets met standaard fietsrekken gewerkt. Uiteindelijk is een mooie plek gevonden op het Sience Park. 

Kwetsbaarheid

Het eerste ontwerp dat geplaatst werd was het Kekgroenrek van Jolijn van den Berg. Dit rek vond een mooie plek bij een school in Leidsche Rijn. Fabrikant Lo Minck had veel aandacht besteed aan de uitvoering van dit ontwerp. Echter de dag na plaatsing bleek het rek ‘s nachts te zijn vernield. De uitgekozen locatie bleek ook een hangplek te zijn. Het bleek geen gelukkige combinatie.
 

Inmiddels wordt er door de gemeente al naar een nieuwe locatie gezocht, en zal het fietsrek een nieuwe kans krijgen. De fabrikant ziet toe dat de 2^de versie meer hufterproof zal zijn. 

Beheer

Na plaatsing van de rekken zal de gemeente als eigenaar ze beheren. Dat betekent dat de beheerders van openbare ruimte informatie en ook de tijd en gelegenheid moet krijgen om de afwijkende modellen in net zo’n goede staat te kunnen houden als bij plaatsing door de fabrikanten. Er wordt nu gewerkt om van elk rek een klein werkdossier te maken, met alle gegevens voor onderhoud en beheer. Dit maatwerk gaat in tegen het Lean-denken van deze tijd. Een kekke afwijkend rek vereist dus ook een kek beheer. 

Het kan altijd beter

Terugkijkend heeft de prijsvraag geresulteerd in 6 leuke fietsrekken. Deze rekken laten zien dat meer mogelijk is dan standaard. De Utrechtse fietser weet ze te waarderen. In die zin is de missie geslaagd.
 

Bij de uitvoering bleek achteraf dat het vinden van de juiste locaties meer tijd en aandacht nodig had als was voorzien. De geschiktheid van een locatie wordt door vele factoren bepaald, en niet alleen de verkeerskundige elementen. Bewust afwijken van de standaard, zoals met deze prijsvraag is gedaan, vereist ook dat stedenbouwkundigen in de gelegenheid in de gelegenheid zijn de locaties te beoordelen (zeker als het om een 4-meter hoog ontwerp gaat). Maar ook vanuit beheer is hun kennis over hangplekken en sociale veiligheid van belang. Zeer zeker als het om meer kwetsbare ontwerpen gaat.
 

Als u onderstaand de gratis PDF downloadt, kunt u alle ontwerpen én de realisatie bekijken.