CO²-uitstoot trigger voor anders reizen naar Eindhovense binnenstad

Brainport Bereikbaar richt zich, het zal niet verrassen, op een optimale doorstroming en bereikbaarheid van de Brainportregio. Initiatieven en maatregelen gaan over mijden, spreiden en anders rijden. Forenzen zijn de belangrijkste doelgroep. “In die zin ben ik een vreemde eend in de bijt bij Brainportregio Eindhoven”, stelt Jan Waalen. Hij is vanuit Kragten gedetacheerd bij Brainport Bereikbaar en heeft als taak de bezoekers van de binnenstad van Eindhoven ertoe aan te zetten vaker te voet, met de fiets of met het ov te gaan. “De algemene programmadoelstellingen gelden voor de hele regio, in dit geval hebben we het alleen over Eindhoven Centrum. En daar is het vooral in het weekend druk. Bijvoorbeeld bij wedstrijden van PSV, maar ook door winkelend publiek of bezoekers van evenementen. De ervaringen die we in Eindhoven opdoen kunnen we in de toekomst ook toepassen in andere kernen in de regio.”

Niet mijden, wel anders reizen

“We willen niet dat bezoekers Eindhoven gaan mijden”, zegt Waalen. “Ze moeten vooral gezellig naar de stad komen. Spreiden kan tot op zekere hoogte, bijvoorbeeld door supporters te verleiden langer in het stadion te blijven na de wedstrijd. Maar vooral zetten we in op anders reizen.” Nu nog gaat één op de vijf centrumbezoekers met de auto, hoewel dat heel erg afhankelijk is van de bestemming. “Van de bezoekers aan wedstrijden van PSV komt 60 procent met de auto, bij theaterbezoekers is dat zelfs twee derde. Daarnaast zijn weersomstandigheden erg bepalend voor het aantal mensen dat met de auto komt.”

De eerste stap voor Waalen was om een netwerk op te bouwen in Eindhoven. “Je kunt dit niet in je eentje, je zult samen met partners uit de stad moeten optrekken. Dat zijn organisaties in de culturele sector, de vervoerders, winkeliers en het city marketing bureau Eindhoven365. Bezeoekers bereik je het beste via dit soort partijen. Zij hebben contact met de bezoekers, als ze een kaartje kopen voor een voorstelling of bijvoorbeeld via de seizoenkaarthouders van PSV.”

Klachten over bereikbaarheid

En dan is het nog maar de vraag of organisaties willen meewerken. Immers, voor hen maakt het misschien niet zo veel uit hoe de bezoekers komen, als ze maar komen. “Dat klopt”, weet Waalen. “Daarom is het zo goed om eerst in gesprek te gaan. Ik kreeg daarin heel wisselende reacties. Zo bleek dat PSV klachten kreeg over de bereikbaarheid van het stadion en over overlast in de buurt bij bewoners.”

Naast de gesprekken probeerde Waalen ook zo veel mogelijk de bezoekersreizen in beeld te brengen. In de bestanden van de organisaties kunnen we zien waar de mensen vandaan komen, daarnaast hebben we enquêtes gehouden.” De uitkomsten waren voor de partners in de stad verrassend. “Eigenlijk wisten ze helemaal niet zo goed hoe hun bezoekers reizen en wat ze van die reis vinden. En als je die reisbewegingen vervolgens vertaalt naar CO²-impact schrikken ze zich helemaal een hoedje. Ze kwamen erachter dat duurzaamheidsmaatregelen als het vervangen van halogeenlampjes door ledlampjes slechts een druppel op een gloeiende plaat is als je het afzet tegen de CO²-uitstoot van hun bezoekers. En dat leidde ertoe dat de partners verantwoordelijkheid gingen voelen over de manier waarop hun bezoekers naar de Eindhovense binnenstad komen en dat ze gingen helpen om die keuze te beïnvloeden.”

Diverse maatregelen

De commitment van partners en gemeente werd vastgelegd in een Binnenstadsdeal waarin de doelstelling wordt uitgesproken om een derde van de huidige autoritten te vermijden. De bovenliggende ambities zijn het leefbaarder en aantrekkelijker maken van de binnenstad. “In de deal is ook vastgelegd welke maatregelen we gaan nemen en wat de taakverdeling is”, vertelt Waalen. “Op dit moment werken we de verschillende maatregelen uit. En die zijn heel divers. Zo kijken we met culturele instellingen of we het kunnen regelen dat bezoekers bij het kopen van een kaartje meteen een kaartje voor trein of bus kunnen aanschaffen. In de lobby willen we na voorstellingen reisinformatie over de terugreis laten zien. Men denkt vaak dat voorstellingen te laat afgelopen zijn om nog met het ov thuis te komen, maar soms kan je nog wel drie keer de trein missen en nog steeds op tijd thuiskomen met de trein.”

“In het centrum van de stad brengt de gemeente komend jaar de fietsenstallingen op orde. Het probleem is dat je niet overal goed en veilig je fiets kunt stallen, en dat terwijl mensen veel vaker dan vroeger een dure fiets hebben. En een maatregel die nu al is ingevoerd is de inzet van de PSV Direct die bij thuiswedstrijden PSV-fans ophaalt vanuit Asten en Eersel. Dat loopt best goed, we gaan dan ook kijken of er vanuit meer kernen bussen kunnen gaan rijden.”

Gastvrijheid het belangrijkste

Bij de keuze voor maatregelen wordt het STOMP-principe als leidraad gehanteerd. “Het liefst hebben we natuurlijk dat men te voet naar het centrum komt. Dan heb je zelfs geen fietsenstalling nodig. Uiteraard is dat heel erg afhankelijk van waar iemand vandaan komt, wat ze komen doen en van persoonlijke omstandigheden. Sowieso is het lastig om een balans te vinden, je wilt immers altijd dat gastvrijheid het belangrijkste is. We kiezen er dus voor om meer te verleiden een andere keuze te maken dan te ontmoedigen de auto te pakken.”

Een vaste planning voor dit project van Brainport Bereikbaar is er niet. Waalen: “Het is een proces van meerdere jaren waarin we stap voor stap gezamenlijk naar onze doelstelling toewerken. Wel zullen we elk jaar de binnenstadsmonitor en enquêtes houden. Op die manier houden we een vinger aan de pols.”