CROW-Fietsberaad en Tour de Force starten discussie toekomst van het fietspad

Dit voorjaar organiseerde de provincie Utrecht een feestelijke bijeenkomst vanwege de presentatie van de nieuwe markering op de snelfietsroute Utrecht-Amersfoort. De opvallende markering, met brede blauwe middenstreep, riep veel enthousiasme op. Door sommigen werd de nieuwe markering zelfs uitgeroepen als de ‘standaard markering voor doorstroomroutes’ (zie bericht in Verkeer in Beeld 2/2018). Na afloop van die bijeenkomst werd Robert Hulshof van CROW-Fietsberaad aan zijn jasje getrokken: werd het met deze en andere initiatieven niet tijd voor nieuwe richtlijnen voor fietspaden?

Eerst een stap terug

Hulshof kon en wilde niet per direct een nieuw project in het leven roepen, met een officiële CROW-werkgroep die een publicatie maakt. Hulshof: “Het gaat heel snel over de keuze van kleur en strepen. Terwijl je eigenlijk nog een stap terug moet doen. De vraag is: waar gaan we naar toe met het fietspad? Wat zijn de functionele uitgangspunten? Is het tijd voor nieuwe categorisering voor fietspaden waar veel mensen het over hebben? Er is discussie over de plaats op de weg van de speed pedelecs, snorfietsen, wielrenners en allerlei nieuwe elektrische voertuigen. Die discussie heeft ook raakvlakken met andere onderwerpen zoals gezondheid, luchtkwaliteit. Je zou met elkaar een stip op de horizon moeten zetten.”

Daarom start CROW-Fietsberaad dit najaar met de Tour de Force een discussie over de toekomst van het fietspad. Het doel is om samen met de vakwereld een integrale visie te formuleren op het gebruik van de fietsinfrastructuur en dat te vertalen naar het ontwerp, maar ook naar wet- en regelgeving, handhaving, gedrag en communicatie. Hulshof: “Ja, dat is een hele uitdaging. We willen met alle relevante stakeholders aan tafel een discussie voeren aan de hand van stellingen zodat we stapjes verder komen.”

Praktische notitie in de maak

Maar dat is niet alles. “Vanwege alle energie die er is mede dankzij de huidige pilots in Utrecht en Brabant”, wil CROW-Fietsberaad ook op korte termijn een praktische notitie publiceren. Hulshof: “Royal Haskoning DHV heeft de opdracht gekregen om een actualisatie te maken van de ontwerprichtlijnen en -aanbevelingen voor fietspaden op basis van de nieuwe beschikbare collectieve kennis. Dus een actualisatie van ontwerpwijzer fiets, voor wat betreft vrijliggende fietspaden.”

In eerste instantie gaat de notitie over het ontwerp op wegvakniveau. Hulshof: “We beperken ons niet alleen tot de snelle fietsroutes, maar nemen het hele palet mee. Het doel is om alle beschikbare collectieve kennis vanuit verschillende initiatieven te vertalen naar voorlopige- of geactualiseerde aanbevelingen voor het ontwerp van fietspaden. Niet alles zal onderbouwd zijn, daarom zullen het ook eerder voorlopige aanbevelingen zijn, die we verder gaan onderzoeken in 2019. Maar ik verwacht wel dat we dit jaar een basis leggen.”

Recente inzichten

In de notitie zullen verschillende recente inzichten worden opgenomen. Zo worden de eerste onderzoeksresultaten naar het gedrag van fietsers op de snelfietsroute Utrecht-Amersfoort gebruikt. Ook de ervaringen in Brabant met het wayfinding-project op de snelfietsroute tussen Waalwijk en Tilburg zijn interessant voor de notitie.

Verder zal de dit voorjaar uitgekomen CROW-Fietsberaad-publicatie 'Bouwstenen voor een comfortabel en vergevingsgezind fietspad' (zie kader) een belangrijk uitgangspunt vormen. Daarnaast zullen ook andere recente inzichten worden opgenomen, bijvoorbeeld die uit het onderzoek naar fietsstraten. Hulshof: “Daaruit is heel duidelijk naar voren gekomen dat het aantal ontmoetingen sterk bepalend is voor de beleving van fietsers. Het is logisch om het aantal voorspelde ontmoetingen mee te wegen bij een advies over de breedte van het fietspad.”

Kader: Bouwstenen voor een veilige berm

In de publicatie Bouwstenen voor een comfortabel en vergevingsgezind fietspad benoemen Berry den Brinker (Stichting SILVUR, VU) en Paul Schepers (Rijkswaterstaat) vijf ontwerpprincipes om het fietspad veiliger te maken.

1: Voldoende ruimte in de breedte van het fietspad, maar ook tussen paaltjes die niet verwijderd kunnen worden;

2. Visuele geleiding, dat wil zeggen dat het wegverloop en obstakels in de periferie van het gezichtsveld waargenomen kunnen worden. Dat kan met name door goede kantmarkering toe te passen.

3: Extra attendering bijvoorbeeld ribbelmarkering voorafgaand aan obstakels of bij een gevaarlijke berm.

4: Vergevingsgezinde overrijdbare randen en bermen. Zorg dat de berm aansluit op de verharding en overrijdbaar is, met een obstakelvrije ruimte van minimaal 1 meter

5: Zo min mogelijk obstakels op en langs het fietspad.

Met het consequent toepassen van deze vijf ontwerpprincipes zou het aantal enkelvoudige fietsongelukken flink kunnen afnemen. Bermongelukken en ongelukken met trottoirbanden vormen samen meer dan een derde van de enkelvoudige fietsongelukken. De publicatie is te vinden op www.fietsberaad.nl.

Dit artikel is verschenen in Verkeer in Beeld 4, oktober 2018.