'Grensverleggend groeien' uitgangspunt Vervoerregio Amsterdam

Roel Salden is sinds begin dit jaar directeur van de Vervoerregio Amsterdam (VRA). De Vervoerregio is dit jaar tevens gastheer van het Nationaal Verkeerskundecongres op 2 november. We vragen Salden waar hij denkt het verschil te gaan maken.

“Ik ben inmiddels ruim een half jaar directeur en ik zie dat de Vervoerregio Amsterdam dé organisatie is die de mobiliteitsop­gave in de drukste regio van ons land leidt. Samen met veertien gemeenten zorgen wij dat mensen kunnen gaan en staan waar ze willen. Wij maken het mogelijk dat reizigers comfortabel, snel en duurzaam op weg kunnen zijn, op welke manier dan ook. Hiermee dragen wij bij aan een bereikbare en vitale regio die volop in beweging is.”

Lees ook: ‘De wereld verandert, dus de Vervoerregio ook’

“We zijn een toonaangevende organisatie waar de gedreven en ondernemende mensen van de Vervoerregio hun expertise in openbaar vervoer, infrastructuur, fiets- en autogebruik en verkeersveiligheid inzetten voor de regio. Door samenwerking zorgen wij dat de regio slimme, innovatieve en duurzame keuzes maakt voor maximale bereikbaarheid in Ne­derland en investeren wij hiervoor samen met onze gemeenten ruim 250 miljoen per jaar. Zo loopt de Vervoerregio voorop in nieuwe ontwikkelingen voor hoogwaardige mobiliteit.”

De Vervoerregio is het Nationaal Verkeerskundecongres 2023 dat op 2 november wordt georganiseerd. Het thgastheerema is grensverleggend groeien, kun je daar iets meer over vertellen?

“De Vervoerregio is de drukste regio van Nederland met ruim een miljoen reizigers in tram, metro en bus per dag. Dat is 30 procent van het totaal in Nederland. We staan voor een aantal grote mobiliteitsuitdagingen in onze regio. Eén daarvan is het zorgen voor bereikbaarheid bij nieuwe woongebieden. Er moeten voor 2030 versneld 175.000 nieuwe woningen komen en die huizen moeten goed en duurzaam bereikbaar zijn. Rijk en regio hebben samen miljoenen beschikbaar gesteld om dit voor elkaar te krijgen. Dat geld ligt nu klaar voor projecten in Hoorn, Alkmaar, Purmerend, Zaanstad, Hoofddorp en Amsterdam. We willen er openbaar vervoer, doorfietsroutes, rotondes en wegontsluitingen naar nieuwe woonwijken mee aanleggen.”

Geen makkelijke opgave lijkt mij?

“Klopt, we zien dat stikstofuitstoot, hoge energie- en grondstofprijzen en schaarste op de arbeidsmarkt een rem zetten op de ontwikkelingen. Hier kunnen we deels iets aan doen. En sowieso kunnen we ervoor zorgen dat we geen nieuwe belemmeringen opwerpen, door slim samen te werken, budget én capaciteit beschikbaar te stellen en te werken aan dezelfde opgaven.

Het grootste probleem bij de woningbouwopgave is stikstof. Wij zetten als Vervoerregio in op het STOMP-principe: stappen, trappen, openbaar vervoer, MaaS en personenauto. Wij zijn ervan overtuigd dat STOMP kan zorgen voor een modal shift en kan bijdragen aan het oplossen van het stikstofprobleem. Als wij inzetten op STOMP en daadwerkelijk een modal shift weten te creëren, dan heb je meteen een stikstofbesparing. Persoonlijk vind ik dat alle investeringen in een beter en betrouwbaarder ov buiten de stikstofrestrictie moet vallen. En laten we dan ook nog samen optrekken met andere partners in de regio om ervoor te zorgen dat het ov betaalbaar blijft.”

Welke nieuwe grensverleggende rol ziet u bij de Vervoerregio?

“Een van de projecten waar we onze ‘nieuwere rol’ naar ons toetrekken is Zeeburgereiland in Amsterdam. Daar komen veel nieuwe woningen en een Hogeschool bij. Daarbij hoort uiteraard ook goed en betrouwbaar openbaar vervoer. Bij dit project hebben we samen met partners afspraken met de Hogeschool gemaakt over spitsmijden en spreiden. Dat is handig, omdat we materieel – zoals de nieuwe trams die er komen – anders kunnen inzetten dan we op de klassieke manier gewend zijn.”

Door de bouw van nieuwe woningen verwacht men een sterke toename van het woon-werkverkeer met 60 à 70 procent tot en met 2040. Kan het huidige ov-netwerk dat aan?

“Het huidige ov-netwerk niet. We zoeken daarom samen met anderen naar oplossingen die out-of-the-box zijn, zoals de metrobus. Dat snelbussysteem biedt de snelheid, frequentie en capaciteit van een metro met daarbij de flexibiliteit (qua inzetbaarheid) en de lagere kosten die een bus biedt. Het snelbussysteem rijdt op vrijliggende busbanen en biedt goede overstapmogelijkheden binnen het regionale netwerk en is volledig elektrisch. We bekijken nu of we zo’n ‘metrobus’ in kunnen zetten tussen Haarlem, Schiphol en Amsterdam. Die kan zorgen voor een snelle, duurzame, comfortabele en flexibele reis van deur tot deur.”

En hoe wil de Vervoerregio grensverleggend groeien op het gebied van duurzaamheid?

“De Vervoerregio heeft de ambitie de eerste regio in Nederland en Europa te zijn, waar alle drie de ov-concessies volledig zero emissie zijn in 2025. Dat is vijf jaar eerder dan de ambitie vanuit het Rijk. Die ambitie ligt op schema, wat mede komt door de bussenleningen (slimme leningen) die de Vervoerregio verstrekt. Via de Vervoerregio kunnen vervoerders een bussenlening afsluiten, waarmee de aanschaf van elektrische bussen kan worden bekostigd. Medio mei tekenende vervoerder EBS en de Vervoerregio nog zo’n lening voor bijna 200 elektrische bussen die straks in december in de nieuwe concessie Zaanstreek-Waterland gaan rijden.

In de concessie Amsterdam stromen steeds meer gloednieuwe M7-metro’s in de dienstregeling in en met GVB spreken we over de opvolger van de 15G-tram, de 17G-trams. Tijdig aangelegde en aangesloten nieuwe laadinfrastructuur zorgt dat al het materieel ook daadwerkelijk kan rijden.”

Bewustwording van het feit dat er grenzen aan groei zitten, maar dat we tegelijk toch moeten doorgroeien, staat tijdens deze editie van het NVC centraal. We willen het gesprek op gang brengen door vragen te stellen als: aan welke grenzen moeten wij ons houden en welke kunnen en willen we juist oversteken. Hoe kijkt u daarnaar?

“Op veel fronten zitten we aan grenzen en worden we nu uitgedaagd: denk aan personeelstekorten bij vervoerders en overheden, gestegen brandstof- en energieprijzen, gestegen ov-tarieven en daarmee een zorgwekkende toename van vervoersarmoede. Onze blik op toekomstige mobiliteit verandert en dwingt ons om – samen met anderen - gedurfde keuzes te maken. Om samen te werken voor een bereikbare regio.”

Het congres vindt dit jaar centraal plaats in Amsterdam en de gastheer Vervoerregio wordt gezien als voorloper. Wat hoopt u dat bezoekers meenemen ‘naar huis’?

“Amsterdam heeft in de Omgevingsvisie opgenomen dat grenzeloze groei niet mogelijk is. We willen en moeten wel groeien, maar binnen de grenzen. Daar zullen we met elkaar uit moeten komen. Samen. Dus dat wil ik de bezoekers meegeven: dat alle experts die het congres bezoeken, nog meer dan ze al doen de samenwerking met partners, overheden en instellingen opzoeken om samen te kijken naar wat mogelijk is binnen die grenzen.

En dat we het niet alleen hebben over grenzen aan mogelijkheden voor uitbreiding, maar óók moeten nadenken over en rekening houden met waar de grenzen van de inwoners in een druk gebied als de Vervoerregio liggen. Drukte, geluid, vieze lucht: de tolerantie wordt – terecht - steeds lager. Onze inwoners laten steeds vaker hun  stem horen en ook daar hebben we rekening mee te houden. We moeten op zoek naar de balans en dat kun je alleen met elkaar. Het NVC biedt het podium met haar netwerk dat we voor onze boodschap nodig hebben.”

Nationaal Verkeerskundecongres

De Vervoerregio Amsterdam is dit jaar gastheer van het Nationaal Verkeerskundecongres op 2 november in Amsterdam, met op 1 november het precongres. Het thema van deze editie is Grensverleggend groeien. Hoe houden we de stad en het omliggende gebied bereikbaar? Hoe geven we letterlijk en figuurlijk de ruimte aan iedereen, zonder daarbij in te leveren op leefbaarheid of duurzaamheid? 

De mobiliteitsopgave waar we voor staan heeft een groot sociaal aspect. Het moet anders. Er zijn immers grenzen aan de groei. Maar, diezelfde groei is wel een feit. Daarom zetten wij in op grensverleggend groeien. Daarmee werken we niet alleen aan oplossingen voor de problemen van nu, maar kijken we ook vooruit. Zodat het over tien jaar ook nog prettig en makkelijk bewegen is. Dit moeten we samen doen. 

Ga voor meer informatie naar onze congressite en meld je aan.