ITS en Fiets: de slimme fietsbibliotheek

Een half jaar na de lancering van de fietsbibliotheek in het Engelse East Riding zijn we 2.200 trips verder. Wat hebben we inmiddels geleerd van deze nieuwe combinatie van leenfietsen, coaching en ITS?

Door: Robin Kleine en Ronald Jorna, adviseurs bij Mobycon

Op 30 juli 2021 lanceerde de county in Yorkshire de fietsbibliotheek in Withernsea, als onderdeel van het Europese Bicycles and ITS (BITS) project, deels gefinancierd door het Interreg Noordzee Regio programma. Samen met lokale partner SHoRes is de fietsbibliotheek opgericht waar mensen fietsen kunnen lenen en worden ondersteund door ‘cycle buddies’. Het doel is om mensen met enthousiasme en vertrouwen aan het fietsen te krijgen, en daarmee bij te dragen aan een betere participatie van de doelgroep in de maatschappij (sociaal, werk) en een gezondere leefstijl. Gelijktijdig zijn ook een fietscafé en fietswerkplaats geopend. Inmiddels zijn we een half jaar verder en wordt het project uitgebreid, zowel in aantal fietsen als in de locaties waar ze actief zijn. Het vernieuwende? De fietsen zijn voorzien van sensoren die data verzamelen.

Fietsdata

Met de slimme fietslichten van See.sense wordt data verzameld over bijvoorbeeld de afgelegde routes, snelheid, wegkwaliteit en locaties waar veel geremd/uitgeweken wordt. Voor de regio is dit waardevolle informatie om het fietsen aantrekkelijker te maken door op gerichte locaties de verkeersveiligheid en/of de kwaliteit van het wegdek te verbeteren of überhaupt om te weten waar er gefietst wordt.

Slim coachen

De fietsdata wordt ook gebruikt door de ‘cycle buddies’. Wekelijks krijgen zij informatie over onder andere de gemaakte ritten, afgelegde kilometers en het laadniveau. Zo bekijken zij of, en in welke mate, de fietsen worden gebruikt. Bij geen of weinig gebruik neemt de cycle buddy contact op met de gebruiker om waar nodig support te geven. Naast dit één-op-één contact is er ook een nieuwsbrief, een Facebook-pagina en zijn er groepsbijeenkomsten. Omdat het gebruik van de fietsen de laatste tijd is afgenomen, worden nu maandelijks competities gehouden, waarbij de fietser met de meeste ritten wordt beloond.

“Om de gebruikers van de fietsbibliotheek te kunnen ondersteunen, is het essentieel dat we toegang hebben tot de gegevens die we verzamelen. Door gebruik te maken van de gegevens kunnen we individuele gebruikers een gepersonaliseerde service bieden. Wekelijks data krijgen helpt ons om patronen in gebruik en gedragsveranderingen te zien en dat stelt ons in staat om snel te handelen en in een vroeg stadium ondersteuning te bieden als iemand het moeilijk heeft.” – Angela Merrills, ERYC Project Delivery Officer.

Impact meten

Belangrijke winst van het project is dat we een goed beeld krijgen van de impact van het project. Door de sensoren en het slimme coachen verzamelen we data over het gedrag en de beweegredenen van mensen. Met behulp van de Social Value Engine wordt berekend wat de maatschappelijke winst is. Een eerste inschatting is dat elke geïnvesteerde pond, 3,39 pond in maatschappelijke waarde op zal leveren! Deze informatie is belangrijk omdat de impact bij dit soort projecten meestal niet of slecht wordt gemeten, terwijl het wel belangrijk is voor de onderbouwing van meer structurele oplossingen op dit gebied.

Eén van de fietsbibliotheekgebruikers, Claudine, vertelt: “In plaats van auto te rijden, fiets ik nu vaker door de stad en het heeft mijn ogen echt geopend voor de wereld om me heen en hoe mooi het landschap rondom Withernsea is. Ik hoop de fiets te gebruiken om fitter te worden en socialer te zijn als ik fiets met mijn vrienden die ook fietsen hebben via de bibliotheek”.

Breder uitrollen?

Dit brengt ons op het laatste punt: zijn er kansen om dit concept uit te rollen in Nederland? Wij denken dat het antwoord ‘ja’ is, maar dat we ons er niet persé op moeten richten dat er fietsbibliotheken met sensoren en ‘slim’ coachen worden opgezet. Belangrijker is dat we eerst de basis op dit gebied op orde krijgen. Er zijn ook in Nederland mensen die om wat voor reden dan ook niet kunnen, durven of willen fietsen. Deze groep is hier een stuk kleiner dan in Engeland, maar is er wel. Initiatieven die hier iets aan willen doen zijn vaak opgezet als losse projecten, terwijl we baat zouden hebben bij meer structurele en goed gemonitorde oplossingen.

Met dit fietsbibliotheek project kunnen we hier een bijdrage aan leveren door de impact goed zichtbaar te maken. Daarnaast kunnen coaches beter coachen en heeft de regio waardevolle data door de inzet van sensoren. Tegelijkertijd moeten we het voornaamste doel niet uit het oog verliezen: zoveel mogelijk mensen de kans bieden om mee te doen op de fiets. Geweldig als dat met een uitgebreide, slimme fietsbibliotheek kan, maar liever een structurele, goede voorziening zonder sensoren, dan een kort project met alles erop en eraan.

WIHTERNSEA

Withernsea is een kustdorp in East Riding of Yorkshire Council dat gekenmerkt wordt door een perifere ligging met een relatief hoge werkloosheid en een laag gemiddeld inkomen. Eén op de drie huishoudens leeft in armoede. Er is geen fietscultuur, er zijn nauwelijks fietsvoorzieningen en het fietsbezit is zeer laag. Cijfers over fietsgebruik (tellingen) ontbreken.

Mobycon
Mobycon.nl