Maatwerk in verkeersmodellering

Traditionele verkeersmodellen gaan meestal uit van gemiddeld en voorspelbaar gedrag. OmniTRANS Horizon van mobiliteitsadviesbureau Goudappel is juist gericht op een microbenadering die het mobiliteitsgedrag van individuen kan voorspellen. “Verplaatsingsgedrag wordt minder voorspelbaar, we zien bijvoorbeeld dat door de toename van thuiswerken hele structurele verplaatsingen zoals woon-werkverkeer steeds meer veranderen in incidentele verplaatsingen. Daar zijn veel meer sociaal-recreatieve verplaatsingen voor terug gekomen. Dat vraagt om een andere benadering”, vertelt Stefan de Graaf, adviseur bij Goudappel-onderdeel Dat.mobility.

“Er is op zich niks mis met een traditionele benadering”, aldus De Graaf, “maar we zien dat wegbeheerders steeds vaker behoefte hebben aan een verkeersmodel die meer rekening houdt met specifiek individueel gedrag. Beleidsmakers willen ook andere, nieuwe vragen beantwoorden: wat gaat deelmobiliteit bijvoorbeeld betekenen? Of wat voor mobiliteit past bij een bepaald type nieuwe woonwijk? Ook verandert ons mobiliteitsgedrag steeds meer, enerzijds door de vergrijzing, en anderzijds doordat jongeren andere keuzes maken dan voorheen. Daarnaast spelen ook vraagstukken rondom nieuwe vervoerwijzen, zoals deelsteps, een rol in de vraag naar verkeersmodellering op maat.”

OmniTRANS Horizon modelleert het verkeer veel meer op individueel niveau. “Door rekening te houden met allerlei persoonskenmerken die we op buurtniveau kennen vanuit CBS-data, kun je heel veel verschillende doelgroepen modelleren. We modelleren als het ware een synthetische populatie waarin elke Nederlander individueel is opgenomen. Daarbij spelen ook keteneffecten een rol. Keuzes die een lid van het huishouden maakt hebben namelijk ook invloed op de overige leden van het gezin. Stel dat iemand de enige auto van dat gezin meeneemt, dan zullen de andere gezinsleden voor een andere modaliteit moeten kiezen én de persoon die de auto gebruikt zit aan die auto ‘vast’. Hij zal niet met de trein terug naar huis gaan. Juist dit soort aspecten kunnen traditionele modellen niet aan, waardoor ze ook relatief veel moeite hebben om de verplaatsingspatronen in hoogstedelijke gebieden te modelleren.”

In Almere wordt OmniTRANS Horizon al ingezet. “Ook de gemeente Zwolle kiest nu voor deze modernere benadering. Dat levert interessante resultaten op, want de provincie Overijssel kiest voor een traditionele benadering. Daarmee valt Zwolle dus in twee modellen en kunnen we de effectiviteit van de gebruikte modellen vergelijken.”

Maar ook voor andere gemeenten biedt OmniTRANS Horizon een meer gedetailleerde en flexibelere vorm van verkeersmodellering. “Daarnaast zien we meer een verschuiving naar ‘verkeersmodellen als een dienst’, waarbij we niet langer enkel het product ‘verkeersmodel’ leveren, maar juist voor een langere periode prognoses aanbieden op basis van een model.”