De reiziger op één

Dit artikel is afkomstig ui MobiliteitsPlatform 4/2023: De Reiziger. Meer lezen? Kijk eens in onze online bibliotheek!

Hoe is Bos bij Rover terechtgekomen? “Ik ben al heel veel jaren bezig met openbaar vervoer. Eerst voor de Landelijke studentenvakbond LSVb, waar ik samen met collega’s van Rover aan tafel zat om te adviseren over zaken, zoals nieuwe NS-dienstregelingen. Daarnaast was ik toen ook lid van het Regionaal Overlegorgaan Consumentenbelangen Openbaar Vervoer (Rocov) Gelderland, waar ik met collega’s mocht adviseren over ontwikkelingen in het Gelderse openbaar vervoer. Zo kwam ik in aanraking met Rover, waar ik in 2015 ben gaan werken als beleidsmedewerker. Rover was toen volop in verandering. De vereniging wilde een nieuwe structuur waarbij de directeur meer direct contact zou krijgen met de vervoersbedrijven. Een rol die mij goed past en ik dus met enthousiasme heb opgepakt.”

De rol van Rover

Rover wil duidelijk de rol van consumentenbond voor ov-reizigers op zich nemen. Bos vertelt. “Wij komen op voor de belangen van ov-reizigers en we proberen verbeteringen af te dwingen. We hebben daarbij een officiële status als consumentenorganisatie. Dat betekent dat vervoersbedrijven ons om advies moeten vragen wanneer zij bijvoorbeeld veranderingen willen doorvoeren in ticketprijzen of dienstregelingen. Rover is de enige consumentenorganisatie die zich specifiek alleen met openbaar vervoer bezighoudt. Dat maakt ons uniek en zorgt dat we heel veel kennis over dit onderwerp hebben. Daardoor kunnen we de reiziger ook informeren, bijvoorbeeld over zijn rechten en plichten. Ook dat is een belangrijke taak van Rover.”

Wie is de reiziger?

Het is een cliché, maar ‘de reiziger’ bestaat niet, ook niet volgens Bos. “Wij zeggen bij Rover altijd: dé reiziger bestaat niet. Je kunt iedereen tegenkomen in het openbaar vervoer. De zakenman die nog even iets wil afmaken onderweg naar een afspraak, de oma die met haar kleinkinderen op pad gaat, de milieubewuste forens die geen auto wil aanschaffen, de reiziger met een beperking die van het ov afhankelijk is, de student die met de bus naar een bijbaantje reist, zelfs de automobilist die geen zin heeft om in de file te staan. Dat maakt het ov ook zo’n ingewikkelde sector: je moet een product aanbieden dat voor heel veel verschillende soorten mensen aantrekkelijk is.”

Geen concurrentie, wel Rover

Rover heeft een belangrijke rol in het speelveld van ov-bedrijven, stelt Bos. “In het openbaar vervoer is er eigenlijk geen echte concurrentie. Als je ontevreden bent over de bussen van het GVB kun je niet als reiziger besluiten om dan maar voortaan met Arriva te reizen, dan zou je daarvoor eerst naar de andere kant van het land moeten verhuizen. Dat maakt dat reizigers niet zo’n goede positie hebben om invloed uit te oefenen op het ov in hun regio: ze zullen al snel moeten accepteren wat er wordt aangeboden. Rover is de beste mogelijkheid om als reiziger je stem te laten horen. Wij luisteren en we nemen de wensen en ervaringen van reizigers mee als we in gesprek gaan met de juiste partijen. En we merken zelf vaak ook dat dat nodig is, want veel bedrijven denken toch vanuit het systeem of vanuit de financiën en moeten dan even worden herinnerd aan degene voor wie ze het allemaal doen.”

Geweldige mogelijkheden

Bos ziet de toekomst positief in. “Ik zie geweldige mogelijkheden voor het openbaar vervoer. Er worden steeds meer huizen gebouwd, steden worden steeds drukker, en steeds meer mensen besluiten geen auto meer te kopen. Daarnaast komt er steeds meer bewustzijn voor duurzaamheid en milieu. Dat vraagt dus om een enorme toename van openbaar vervoer. En andere soorten deelvervoer. Ik zie voor me dat er flink meer treinen en bussen gaan rijden zodat mensen geen eigen auto meer hoeven kopen. Dat er veel meer internationale treinen gaan rijden omdat we van die vervuilende vliegtuigen af willen. En dat mensen met handige apps hun reis steeds meer op maat gaan bestellen. Zo kan iemand de ene dag met een trein reizen en verder met een ov-fiets en de volgende dag op stap gaan met een bus en daarna met een elektrische scooter. Net afhankelijk van waar diegene naartoe moet en wat op dat moment het handigste is. Want iedere reis is anders. Maar dan moet er nu wel flink geïnvesteerd worden in duurzaam vervoer.”

Zorg dat het goed is…

Hoe krijgen we mensen de bus of de trein in? Bos: “Een goed product verkoopt wel. Dat is dan ook het belangrijkste: dat het ov een goed, een beter, product wordt. Stel je voor dat bussen nooit in de file staan omdat ze hun eigen rijstrook hebben. Dat ook bedrijventerreinen goed met de bus bereikbaar zijn. Dat er meteen een goede bus- en treinverbinding klaarligt wanneer een nieuwbouwwijk wordt opgeleverd. Dat reizigers zonder al te veel te hoeven plannen zo kunnen beginnen aan hun reis omdat er altijd wel binnen tien minuten een trein is. Dat er altijd ruimte is om de fiets te stallen. Dat alle bushaltes toegankelijk zijn voor reizigers met een beperking. En dat er voordelige, aantrekkelijke abonnementen zijn ook voor reizigers die een deel van de tijd thuiswerken en op wisselende tijden reizen. Als het allemaal zo makkelijk zou zijn, waarom zou je dan kiezen voor het kopen van een dure auto? Dat klinkt als een droom, maar gelijktijdig is het ov ook nu al best een goed product. Veel mensen, vooral automobilisten, denken bij ov aan vertragingen en eindeloos wachten op stations. Maar ik reis naar al mijn afspraken met het ov en vaak is het juist de automobilist die te laat komt. We moeten mensen dus ook vooral laten weten dat het openbaar vervoer in Nederland best goed is. Maar het moet wel makkelijker. Een automobilist gaat geen ov-chipkaart kopen en zich verdiepen in alle soorten kaartjes die er zijn. Gelukkig wordt ook hier hard gewerkt aan verbetering.”

… maar dat is het nu niet

Dat Bos de toekomst positief inziet, is óndanks de huidige staat van het openbaar vervoer in Nederland. “Op dit moment gaat het niet goed met het openbaar vervoer. Bussen en treinen worden geschrapt en de tickets worden vele procenten duurder. Sinds corona is het ov in zwaar weer gekomen en dit zorgt ervoor dat reizigers steeds meer moeten betalen voor steeds minder aanbod. Dat is een neerwaartse spiraal die zo snel mogelijk gestopt moet worden! De kost gaat voor de baat uit. Er moet nu met veel spoed geld worden vrijgemaakt om het ov te herstellen en de komende jaren fors uit te breiden. Dan komt die reiziger echt wel. Als deze broodnodige investering uitblijft, moet ik een heel ander toekomstbeeld schetsen. Dan wordt het een beeld van veel files, ongezonde steden vol ronkende auto’s, slechte bereikbaarheid voor mensen zonder auto en klimaatnormen die niet worden gehaald. Het nieuwe kabinet moet alles op alles zetten om de mobiliteit de goede kant op te sturen.”