Door met doorfietsroutes

In 2014 werd het Inspiratieboek Snelle Fietsroutes (CROW-publicatie 340) gepubliceerd. Ondertussen, ruim 10 jaar later, is het tijd voor een vernieuwing van deze inspirerende publicatie. Ten tijde van het verschijnen van de vorige publicatie stonden de doorfietsroutes, destijds nog snelle fietsroutes, snelfietsroutes, metropolitane routes of fietssnelwegen genoemd, nog in de kinderschoenen. Inmiddels is Nederland heel wat doorfietsroutes rijker. En daar blijft het niet bij. Wegbeheerders zetten vandaag de dag nog steeds in op de ontwikkeling van de doorfietsroutes; diverse routes zijn in voorbereiding of staan op de planning om binnen een aantal jaar aangelegd te worden. 

Goudappel en DTV zijn voor het opstellen van de nieuwe publicatie de samenwerking aangegaan en samen met het CROW en een werkgroep van diverse (fiets)experts is de publicatie tot stand gekomen. De nieuwe CROW-publicatie beschrijft alle actuele ins en outs over doorfietsroutes, van het proces van plannen en ontwerpen tot het beheer en onderhoud er van. 

Wat is een doorfietsroute? 

Doorfietsroutes vormen de ruggengraat van het fietsnetwerk en vormen het topsegment van de fietsroutes in Nederland. Het is de hoogste kwaliteit van fietsverbindingen die er is. 

Wat is de ambitie voor doorfietsroutes? 

Het ideaalbeeld is dat doorfietsroutes zo direct mogelijk zijn, dat de fietsers niet worden gemengd met het autoverkeer en ook niet met de voetgangers, dat oponthoud wordt geminimaliseerd en dat door de toegepaste breedte de kans op gevaarlijke ontmoetingen en/of discomfort zeer klein is (breedtelabel A). Bovendien zijn ze goed bewegwijzerd, herkenbaar als fietsroute en voorzien van de juiste markering. In de praktijk zal het ideaalbeeld waarschijnlijk niet op de gehele route haalbaar zijn.  

Soms is het misschien ook niet nodig om overal de hoogst mogelijke kwaliteit na te streven. De fiets(er) is dusdanig flexibel dat het lijkt of het altijd nog wel iets minder, krapper, kleiner kan. Dat klopt ook, zeker ten opzichte van de route voor bijvoorbeeld de auto- of ov-infrastructuur, maar leidt er dan wel toe dat niet het beoogde veiligheidsniveau en het beoogde kwaliteitsniveau voor de fietser kan worden behaald. Heb dus altijd aandacht voor het uiteindelijke veiligheidsniveau. 

De kwaliteit van de route als geheel is (mede) afhankelijk van het gekozen tracé. Bij het plannen van een doorfietsroute moet daarom steeds worden afgewogen wat de effecten zijn van bepaalde tracékeuzes op de (te realiseren) kwaliteit van de route als geheel.  

Hoe gaat het proces van planvorming in zijn werk? 

Specifiek aan de doorfietsroutes ten opzichte van veel andere infrastructuurprojecten is dat er sprake is van een gehele route die door verschillende wegbeheerders samen wordt voorbereid en aangelegd. Dit vraagt een duidelijke visie en goede afstemming tussen de verschillende partijen. Het beste werkt het om, vanuit de vastgestelde visie op het project, één partij verantwoordelijk te maken voor de regierol. Actief procesmanagement is essentieel voor het slagen van het proces. 

Voor de realisatie van een doorfietsroute is het zaak de doorfietsroute op de radar van de betrokken bestuurders te krijgen en te houden en bestuurlijk commitment te hebben vanaf de start tot aan het einde van het project.  

Hoe past de doorfietsroute in het netwerk? 

Doorfietsroutes functioneren in een netwerk, zowel in samenhang met de bestaande fietsinfrastructuur als in samenhang met de andere vervoerswijzen. Een fijnmazig, consistent en samenhangend netwerk van fietsvoorzieningen stimuleert het gebruik van de fiets en de doorfietsroute. Maak al op routeniveau de juiste keuzes om ervoor te zorgen dat de route als geheel een zo hoog mogelijke kwaliteit haalt. Besef wel dat in de meeste gevallen weinig mensen de doorfietsroute van het begin tot het eind zullen fietsen. 

Kies je altijd een bestaande route als doorfietsroute? 

Het is verleidelijk om voor een doorfietsroute een tracé te kiezen dat al beschikbaar is en waar nu al relatief veel fietsers rijden. Met relatief kleine aanpassingen kan de route dan worden omgebouwd tot doorfietsroute.  

Juist het toevoegen van een nieuwe schakel in het netwerk kan echter een groot verschil maken in de fietsmogelijkheden. Een verbinding die nu nog niet bestaat of totaal niet geschikt is voor een vlotte fietsverbinding en die als doorfietsroute wordt ingericht, biedt echt nieuwe mogelijkheden voor de bestaande fietsers en kan de nieuwe fietsers verleiden. Dit geldt zeker als met de nieuwe schakel een barrière wordt geslecht, zoals een rivier, kanaal, spoorlijn of autosnelweg.

 

Wat zijn de essentiële kenmerken van een doorfietsroute 

In onderstaande figuur zijn de essentiële kenmerken van de doorfietsroute (ideaalbeeld) samengevat. 

 

Essentiële kenmerken	Ideaalbeeld
Directheid (afstand)	Zo direct mogelijk
Directheid (tijd)	In principe nooit stoppen en wachten
Gescheiden infrastructuur	Overal solitaire of vrijliggende fietspaden
Kruispunten	Alle kruispunten in de voorrang of ongelijkvloers
Breedte fietspaden	Topsegment: breedtelabel A
Bewegwijzering	Aanwezig, conform richtlijn bewegwijzering
Herkenbaarheid	Herkenbaar als (door)fietsroute op de gehele route
Markering	Op fietspaden: Kantmarkering en (bij een tweerichtingsfietspad ook) asmarkering
Vrij van voetgangers	Voetgangersvrij of gescheiden voetgangersvoorzieningen

Zijn er ook voorzieningen nodig langs een doorfietsroute, zoals bij een autosnelweg? 

Rust- en schuilvoorzieningen kunnen voor recreatieve fietsers een belangrijke meerwaarde bieden. Door op de juiste punten voorzieningen toe te voegen of een koppeling te maken met de bestaande voorzieningen, kan voor deze doelgroep de aantrekkelijkheid van de route sterk verbeteren. Ook in het kader van toegankelijkheid kunnen (extra) voorzieningen toegevoegde waarde bieden. Voor de meeste utilitaire fietsers (forenzen, scholieren) hebben voorzieningen niet of nauwelijks toegevoegde waarde. Daarom zijn ze voor de realisatie van een doorfietsroute niet vereist of noodzakelijk. 

De publicatie op het Fietscongres 

Wil je meer weten over de inhoud of de totstandkoming van de nieuwe publicatie? Ben je benieuwd naar de discussie over ambitieniveau? Of wil je weten hoe de markering of bewegwijzering van de doorfietsroute eruitziet? Tussen 15:30 en 16:00 wordt de nieuwe publicatie gepresenteerd op het Fietscongres. In deze sessie nemen we je mee in de nieuwe aanbevelingen voor doorfietsroutes. Zo kunnen we door met doorfietsroutes! 

Kijk hier voor meer informatie of voor aanmelden voor het congres.