Garage onder de gracht geeft Albert Cuyp weer lucht

In de smalle straten van de Pijp kunnen mensen hun auto nauwelijks parkeren. “Dan is de vraag: waar is wel ruimte? Nou, onder het water dus”, zei Paul Slettenhaar, stadsdeelbestuurder van Amsterdam-Zuid ruim een jaar geleden in ons magazine.

Het idee voor een onderwatergarage ontstond al in 2004 toen Slettenhaar nog fractievoorzitter was van de VVD in het toenmalige stadsdeel Oud Zuid. In april 2017 was het eindelijk zo ver en gaf stadsdeel Amsterdam-Zuid bouwbedrijf Max Bögl en ZJA de opdracht te starten met de bouw van de Albert Cuypgarage.

Halverwege april 2018 was het ook Slettenhaar die opdracht gaf om de schuif in de noordelijke kopdamwand open te zetten, zodat de gracht zich weer met water kon vullen. Architect Bas Symons: “We begonnen met een laagje van 20 centimeter, om te testen hoe de garage reageerde op vocht. Maar we zagen geen gekke dingen.”

Weinig ruimte

Een onderwatergarage kost weinig ruimte op het maaiveld en is daarom een slimme oplossing om de parkeerdruk op straat tegen te gaan, legt Symons uit. “Grachten hebben een lineaire en lange structuur en liggen aan de weg. Een interessante oplossing voor een parkeergarage dus.”

Het dak van de Albert Cuypgarage ligt op een diepte van 2,5 meter onder NAP, is 260 meter lang, 30 meter breed en biedt plaats aan 600 auto’s en 60 fietsen. Aan de hoekse zijden staan de entreehuizen, om zoveel mogelijk automobilisten en huizen te kunnen bereiken.

Ruimte op straat

De garage is bedoeld voor vergunninghouders en bezoekers. Daarmee verdwijnen in ieder geval 273 parkeerplekken in de Frans Halsbuurt en ontstaat meer plaats voor bijvoorbeeld fietsen en speeltoestellen. “Straks rijden er minder auto’s door de smalle straatjes. De garage is goed voor milieu, openbare ruimte én verkeersveiligheid”, somt stadsdeelbestuurder Slettenhaar op. “Mensen weten waar ze kunnen parkeren en dat er voldoende plek is. En je zit in de buurt van de Albert Cuyp.”

Inmiddels is een motie in de Amsterdamse gemeenteraad ingediend om alle 600 parkeerplekken in de garage te compenseren met plek op straat. Wethouder Pieter Litjens moet nog besluiten of hij gevolg geeft aan de motie.

Prettig parkeren

Om de aangelegen Ruysdaelkade zo min mogelijk aan te tasten, zijn ventilatievoorzieningen, vluchtwegen, de in- en uitrit en twee hoofdentrees geïntegreerd in het straatbeeld. De transparante toegangshuizen van de garage leiden de parkeerder geleidelijk met veel daglicht naar beneden.

Het is het prettig parkeren in de garage, zegt de architect. “De auto staat niet in de openbare ruimte, heeft geen last van temperatuurschommelingen en staat niet in weer en wind. Verder is de parkeergarage bewaakt met camera’s. Dat alleen al geeft een veiliger gevoel.”

Eenvoudige inrichting

In de parkeergarage volg je een eenrichtingscircuit met een eenduidige routering. “Automobilisten vinden het niet fijn om in een garage te rijden, dus maken we het hen zo makkelijk mogelijk", zegt Symons. "Dan kan er zo weinig mogelijk fout gaan."

Gekozen is voor een hoog verlichtingsniveau en ledverlichting, vanwege de sociale veiligheid. Door de lange rij kolommen kan de gebruiker ver kijken en anderen in de ogen aankijken. “Dat vergroot het gevoel van veiligheid”, aldus de architect. De muren en het plafond zijn wit gecoat.

Gemiddeld is per auto 26 vierkante meter aan ruimte nodig, conform de parkeernorm van het stadsdeel. “Op deze manier kunnen automobilisten op gemakkelijke wijze een parkeerplek vinden. En bovendien: als je je auto kwijt bent, hoef je maximaal een kilometer te zoeken”, grapt hij.

In de parkeergarage is een aantal laadpalen ingebouwd voor elektrische auto’s, dat in een later stadium kan worden uitgebreid. “We hebben door de hele garage holle mantelbuizen ingebouwd om extra laadapparatuur te kunnen ophangen.” 

Onder water bouwen een trend?

De Albert Cuypgarage is de eerste parkeergarage die onder een gracht is gebouwd. Symons is trots op het resultaat. “Als je op maaiveld de ruimte anders wilt gebruiken, kun je de grond in.”

De garage kan bovendien een voorbeeld zijn voor andere binnensteden waar weinig ruimte en veel water aanwezig is, zoals die van Haarlem, Leiden en Gouda. Stadsdeelbestuurder Slettenhaar hoopt dan ook dat zijn stadsdeel een trend gaat zetten op het gebied van onderwatergarages.

Architect Symons ondersteunt dat: “Veel Nederlandse steden zijn bezig met het autoprobleem in de binnenstad.” Onder water bouwen kan bovendien voor meerdere toepassingen worden gebruikt. “Denk aan bioscopen, congreszalen en supermarkten. Eigenlijk kun je alles onder water bouwen.”

Dit artikel is verschenen in Parkeer24 01/2018. Foto's: ZJA Architecten