Hoe we moeten samenwerken in ons Nederlandse concessielandschap

“Om innovatie in de OV-sector van de grond te krijgen moeten we inderdaad beter samenwerken. Dat is ingewikkeld en er gaat nog veel mis, maar er worden ook successen geboekt. De huidige situatie zorgt ervoor dat dit juist het momentum is om te veranderen.” Dit stelt Geert Kloppenburg, expert mobiliteit en energietransities bij Urgenda, een organisatie die duurzaamheid en innovatie wil bevorderen en versnellen in Nederland, in samenwerking met bedrijven, overheden, kennisinstellingen en particulieren. Het kernteam bestaat uit vijftien mensen, waaronder Kloppenburg. Urgenda probeert door middel van acties – zoals het Low Car Diet – overheden, bedrijven en particulieren tot anders reizen te bewegen. “Dit actiematige karakter vertaalt zich ook naar verduurzaming van het mobiliteitsbeleid bij bedrijven door het geven van workshops, de focus op elektrisch vervoer en het samenwerkingsinitiatief ‘Samen op Reis, OpStap naar een beter OV’”, aldus Kloppenburg.

Concurrentiefactor bemoeilijkt samenwerking

Samen op Reis is een initiatief van de belangrijkste OV-partijen; vervoersbedrijven, overheden en consumentenorganisaties, waarbij wordt ingezet op betere samenwerking in de openbaar vervoersector. Het initiatiefstuk is op 14 maart 2013 gepresenteerd op het Nationaal Congres Openbaar Vervoer. Destijds is gestart met 15 projecten, waarvan inmiddels weer nieuwe zijn gestart. Een van de resultaten is het Modelbestek van de toekomst, waarin handreikingen staan voor een meer flexibel en innovatief bestek. Tijdens het Nationaal Congres Openbaar Vervoer 2015 reikte een jury onder leiding van Marijke van Haaren de prijs uit voor het beste bestek, de mobiliteitscentrale Flevoland. Kloppenburg: “Er gaat enorm veel publiek geld om in de sector, verdeeld over tal van concessies. Dit maakt de concurrentiefactor in het OV hoog, wat samenwerking in beginsel bemoeilijkt. Maar als de aanbestedingen zijn geweest staan de concessies voor tien, vijftien jaar vast. Alle partijen – en zeker de reiziger – hebben baat bij betere afstemming van het vervoersaanbod onderling.”

Praktijkvoorbeeld van samenwerking

In de provincies Groningen, Drenthe en Friesland stemmen de vervoerders Arriva, NS en Qbuzz samen met OV Bureau Groningen Drenthe het OV-aanbod op elkaar af met een integraal netwerk en afspraken over tarieven en communicatie. Het project loopt inmiddels twee jaar en is steeds meer onderdeel geworden van de reguliere werkprocessen van de betrokken organisaties. De partijen weten elkaar gemakkelijker te vinden en de wederzijdse gunfactor is toegenomen. Tevens is het programma inmiddels bestuurlijk opgehangen aan de Regionale Spoor en OV-tafel Noord Nederland: het werkplan van de pilot is onderdeel van de ontwikkelagenda OV. Directeur van OV Bureau Groningen Drenthe Jan van Selm: “Toen de scope van de samenwerking helder was en alle neuzen dezelfde kant op stonden, zijn we alle facetten van het OV-netwerk in Noord-Nederland gaan analyseren. Er is een gezamenlijk noordelijk vervoersnet gedefinieerd en gevisualiseerd, waarin onderscheid wordt gemaakt tussen HOV, het basisnet en aanvullend collectief vervoer; oftewel tussen ijzeren en rubberen wielen. Dit heeft geleid tot een aantal verbeteringen.” Zo wordt jaarlijks op basis van een gezamenlijke analyse van reizigersstromen de dienstregeling nog beter en met meer doorzicht op elkaar afgestemd, is de buskrant Groningen-Drenthe vervangen door een jaarlijkse OV-krant over het hele OV-systeem en zijn alle zomerpromotie acties gebundeld en gezamenlijk aangeboden. Stap voor stap wordt toegewerkt naar geïntegreerde reisinformatie, met name bij overstappen; van ritreisinformatie naar corridorreisinformatie. Daar is samenwerking voor nodig. 

Het complete artikel leest u in Verkeer in Beeld 5, die op 25 september verschijnt. Vanaf 15 september is de digitale versie al beschikbaar in onze online bibliotheek!