Omgaan met weerstand bij parkeervraagstukken

Gedrag is onlogisch en lastig te voorspellen, weet gedragspsycholoog Boris Peters. Shift Gedrag adviseert onder meer bij mobiliteitsprojecten. Je kunt nog zo goed bedenken hoe het moet, in de praktijk loopt het altijd anders. “Veel campagnes werken niet omdat ze ongewenst gedrag laten zien. Mensen weten hierdoor niet wat ze wél moeten doen. Laat zien hoe het wél moet, dat is veel effectiever.” 

Daarmee ben je er nog niet. Zeker als je beseft dat 95 procent van ons gedrag onbewust is, routine. Dat is maar beter ook, vertelt Peters. Hoe vermoeiend zou het zijn als je elke dag moet nadenken met welk been je als eerste het bed uitstapt, hoe je het dopje op de tandpastatube draait en hoe je de pindakaas op je brood smeert? 

Goedkoper dan een drempel 

Veel factoren zijn van invloed op bewust en onbewust gedrag. Een daarvan is weerstand. “In de wereld van mobiliteit doen we veel aanpassingen in de openbare ruimte om gedrag te beïnvloeden, zoals het aanbrengen van drempels of paaltjes. Duur, en niet altijd effectief”, stelt Peters. “Aanpassingen in de fysieke ruimte kunnen nuttig zijn, maar dat hoeft niet altijd. Als er sprake is van weerstand tegen verandering, is het belangrijk die eerst weg te nemen, voordat je aan oplossingen gaat denken.” 

Er zijn drie typen weerstand: aversie, scepsis en inertia. Bij aversie zie je dat iemand echt de hakken in het zand zet: ‘Jij bepaalt niet wat ik moet doen’. Bij scepsis overheerst twijfel over de maatregel. ‘Ik weet niet of dat wel zin heeft’. Bij inertia, komt iemand niet in actie, terwijl hij misschien wel de boodschap begrepen heeft. Wel de intentie, maar niet de energie, zoals de intentie om meer te sporten – maar het niet doen.  

Als je een lagere parkeernorm wilt invoeren in een gebied, dan kunnen alle vormen van weerstand optreden. Bovendien kan die weerstand zich ook naar andere onderwerpen verspreidt. “Hou in het oog dat het verlagen van de parkeernorm niet het doel is. Maak duidelijk wat wel het doel is en waarom de parkeernorm omlaag gaat.” 

De tactieken 

“Bij aversie is het belangrijk om de weerstand te erkennen. Je wilt iemand het gevoel van autonomie teruggeven en benadrukken wat jullie verbindt, zodat er geen wij – zij - gevoel ontstaat. Geef bij scepsis inzicht in proces en denkwijze. Leg uit waarom je iets doet met argumenten.” Om mensen met inertia ertoe aan te zetten hun gedrag te veranderen is een zekere vorm van motivatie vereist, stelt Peters. “Voor deze mensen zou een duidelijk stappenplan kunnen helpen.” 

“Ga in gesprek! Ga niet uit van aannames, maar ga in gesprek en doe in de casus van de parkeernormen vervolgens een klachtenanalyse.” 

 “Houd rekening met het doel achter de maatregel wanneer je iets wil invoeren. Beschrijf wat je verwacht van mensen en zorg ervoor dat ander gedrag ook echt mogelijk is. Ga in gesprek om te achterhalen welke gedragsfactoren er spelen zodat je kunt toewerken naar een effectieve interventie.”