SHOP & HOP in Gent

Het idee voor SHOP & HOP past in het verhaal van stadsdistributie maar het kernidee is vooral de combinatie tussen offline beleving en online comfort, vertelt Christophe Peeters, schepen van Financiën, Feesten, Middenstand en Innovatie van de stad Gent. “We wilden minder vrachtwagens meer in het centrum, een logistiek overslagcentrum aan de rand van de stad en vervolgens een fijnmazigere distributie door middel van kleine elektrische auto’s en cargofietsen. Dat past ook beter bij een stad als Gent, die nog steeds in essentie een stratenpatroon van enkele eeuwen geleden heeft met veel smalle steegjes. Gent heeft  geen brede lanen zoals bijvoorbeeld Brussel, Antwerpen of Parijs en ook geen centraal plein zoals bijvoorbeeld de Grote Markt in Brussel.”

Circulatieplan

Op het moment dat gekozen werd voor die fijnmazige distributie van magazijn aan de rand naar winkel in het centrum, begon Gent ook na te denken over de omgekeerde beweging. Peeters: “Als er geleverd wordt en men keert leeg terug, zou men dan gemakkelijk aankopen van de winkel kunnen meenemen zodat de klant handenvrij kan shoppen?  Het zou bovendien goed passen bij ons Circulatieplan(1), dat op 3 april 2017 ingaat en. Bovendien maken we met dat plan het louter doorgaand verkeer vrijwel onmogelijk.  We stellen immers vast dat 30 tot 40 procent van het verkeer in de binnenstad er geen bestemming heeft maar gewoon door de stad rijdt. Aan dat verkeer heeft niemand iets. Daarnaast wordt de stad verdeeld in zes sectoren, die via een ringweg bereikbaar zijn. In dat Circulatieplan worden de Park & Rides gepromoot en stimuleren we het gebruik van het openbaar vervoer of de fiets om naar  het centrum te komen. Tegelijker realiseren we ons dat een minpunt van die aanpak is dat mensen hun aankopen niet kwijt kunnnen. Zeker omdat we als Gent vooral inzetten op belevingsaankopen, op het funshoppen.”

Beleving en comfort

Volgens Peeters kampen vooral kleine zelfstandige winkeliers met dat probleem, omdat grote ketens dat meestal wel logistiek georganiseerd hebben. Peeters: “Ook de invloed van e-commerce is niet te onderschatten. Belangrijk daarbij is het comfort-element (24/7) en het feit dat het product thuis geleverd wordt. In onze aanpak willen we de beleving van een echte winkel, waar je kunt proeven en passen, combineren met het comfort van levering dat e-commerce biedt. Bovendien zetten we in op de drie C’s: Commerce, Culinair en Cultuur. Mensen winkels ’s middags, gaan daarna een hapje eten en vervolgens naar een voorstelling. In dat geval is het niet prettig om de hele dag met je winkeltassen rond te lopen.”

SHOP & HOP

Zo ontstond het idee van SHOP & HOP. De klant laat de winkeltassen achter bij de winkeliers.. Vervolgens kunnen ze worden opgehaald in vier van de negen parkeergarages in het stadscentrum – Zuid, Vrijdagsmarkt, Sint-Michiels of Reep.(2) Daar staan per lokatie zo’n 30 boxen. Het proefproject begon in september 2016 en duurde drie maanden. Peeters: “De campagne eromheen is pas in december begonnen. Dat komt omdat we eerst voldoende volume aan handelaars wilden hebben. Inmiddels doen circa 130 winkeliers mee en die vormen een mooie mix van kleine zelfstandige zaken en een aantal grotere ketens. Degenen die nog niet deelnemen, wachten vaak nog op toestemming van een hoofdkantoorof  kijken liever eerst nog wat de kat uit de boom.”

Pieter Deschamps was namens Het Lab van Troje – een creatief laboratorium dat middels concrete experimenten oplossingen aanreikt om versneld te komen tot een duurzame, leefbare en klimaatneutrale Gentse regio – vanaf het begin betrokken bij SHOP & HOP. “SHOP & HOP is een initiatief dat voor ons in het teken staat van het winkelen van de toekomst. Wij spelen daarbij in op een aantal trends waarop lokale handelaren geen invloed hebben – de kracht van e-commerce, de opkomst van baanwinkels (winkels langs grote invalswegen) en de krapte aan parkeerplekken in binnensteden. Met Shop & Hop willen we onderzoeken of het handelaars kan stimuleren en welk effect het heeft op de beleving van de bezoekers.”

Interparking, verantwoordelijk voor drie van de negen binnenstadparkings – Center Parking (532 plaatsen), Kouter (420) en Zuid (1043); deze laatste samen met de Stad Gent en de provincie – in de Gentse binnenstad, is vanaf het begin bij het initiatief betrokken geweest. Carl Bonte, districtsmanager Vlaanderen voor Interparking, legt uit waarom: “Iedereen weet dat parkeren geen doel op zich is. Daarom proberen we als Interparking alle initiatieven te ondersteunen die het gebruik van de auto en dus het parkeren stimuleren. Dus winkelen, theaterbezoek etcetera. SHOP & HOP zien we daarom ook als extra service voor de automobilist.”

Inmiddels is de eerste evaluatie achter de rug. Een van de uitkomsten daarvan was dat tot september 2017 de proef gratis wordt voortgezet.  Deschamps: “We zien dat het vooral aanslaat bij winkels in wijn, kookgerei en boeken. Zaken die niet makkelijk mee te nemen zijn. Verder zien we dat 5 van de 130 handelaars verantwoordelijk zijn voor 35 procent van de transacties. En dat ruim de helft van de winkeliers het al een keer heeft gedaan. Ook zien we dat 40 procent van de bestellingen naar parkeergarage Zuid gaat en dat de andere 3 garages elk goed zijn voor 20 procent.” In de evaluatieperiode maakten 197 verschillende klanten gebruik van SHOP & HOP. Deschamps: “Ik zie hen als kiemen voor een project en heb daarom goede hoop voor de toekomst. Bovendien gaat het om een start-up en om een gedragsverandering, een proces dat tijd kost. Mijn optimisme baseer ik ook op het feit dat 87,5 procent van de klanten de service als positief tot zeer positief ervaart  en dat maar liefst 95 procent zegt het opnieuw te gaan doen.”

Uitbreiding

In de toekomst wil Peeters kijken of er een combi te maken is met Park & Ride: “Gratis SHOP & HOP als je op een Park & Ride parkeert of andersom. Daarnaast wil ik kijken of we kunnen inspelen op bestaande loyaltyprogramma’s.”  

Peeters wil SHOP & HOP graag uitbreiden. Peeters: “Nu kunnen de aankopen worden opgehaald in vier parkeergarages. Dat willen we eventueel uitbreiden naar andere garages rond het centrum. Bij die uitbreiding kijken we welke parkings relevant zijn. Ook kijken we naar de P+R-terreinen en het station. We zijn ook in gesprek met hotels en cultuurinstellingen om ook daar ophaalpunten te creeeren. Een volgende stap is om het magazijn rechtstreeks aan de klant te laten leveren, zodat de fysieke winkel alleen nog experience is. De handelaar hoeft dan zo geen grote voorraden meer te hebben.”

Ook over belangstelling van andere steden en van media heeft Gent niet te klagen. “We hebben met SHOP & HOP de landelijke media gehaald en inmiddels hebben ook uit andere steden al bestuurders op bezoek gehad.”

Lessons learned

De proefperiode heeft wel een aantal lessons learned opgeleverd. Peeters: “Voor het slagen van het initiatief is het belangrijk dat de deelnemende handelaars SHOP & HOP actief promoten. Want zij zijn de belangrijkste ambassadeurs van het initiatief. Een tweede les is om minder te focussen op de centrumparkings en meer op de randparkings en op de Park & Ride. En een derde is om loyaltyprogramma’s in te zetten om het betaalbaar te houden.”

Noten

1. https://stad.gent/mobiliteitsplan/het-circulatieplan.
2. Sinds 10 maart komt ook Parking Kouyter erbij. Later dit voorjaar volgen de stationsparkings Gent-Sint-Pieters en Gent-Dampoort en de fietsparking Sint-Michiels.

Door Peter Bekkering