Veilig fietsen – veilig stallen met FietsParKeur

Ritzema is onder andere adviseur stationsontwikkeling en fietsparkeren en actief voor partijen zoals ProRail, NS en gemeenten. “Zo heb ik me intensief beziggehouden met fietsparkeren in Zwolle, waar een hoop veranderd is.” Jorink werkt voor adviesbureau Movares en is breder georiënteerd, “maar ik raakte al snel gefascineerd door het thema fietsparkeren. Ik ben vrij praktisch ingesteld en bij fietsparkeren zie je snel resultaat waar je van kunt leren, dat maakt het erg leuk.”

Spapé houdt zich ook al heel lang met fietsparkeren bezig, bij BUas (Breda University of applied sciences) en als adviseur bij adviesbureau SOAB met buurtfietsparkeerplannen. “En we organiseerden samen met de landelijke Fietsersbond op het 1e landelijke fietsparkeercongres in het jaar 2000 het ‘broodje FietsParKeur’, waar we allerlei mensen uit de stallingsbranche uitnodigden. Daar is FietsParKeur uit voortgekomen.” Spapé is lid van het College van Deskundigen van FietsParKeur en keurt door de fietsbranche ingediende fietsparkeersystemen. 

Makkelijk stallen… maar niet altijd meer voor de deur 

“Het is goed als we ons realiseren voor wie we het doen. Het is fijn dat je je fiets zo makkelijk mogelijk kunt stallen, het liefst voor de deur van je bestemming. Maar dát wordt juist op plekken waar de openbare ruimte beperkt is lastiger. Fietsen krijgen steeds vaker een plek in stallingen langs de randen van de bestemming. Om te zorgen dat men daar parkeert moet je aansluiten op de motieven van de gebruiker”, vertelt Jorink.  

Spapé: “FietsParKeur kijkt vooral naar de kwaliteit van fietsparkeersystemen zelf, maar er komt meer kijken bij het faciliteren van goed fietsparkeergedrag. De ‘APK- voor fietsparkeren’ kan daarbij helpen: Afstand, Prijs en Kwaliteit  bepalen samen het comfort voor fietsparkeerders als onderdeel van de hele fietsketen van huis naar bestemming, zo vonden we na onderzoek. Als het over afstand gaat, wil je je fiets zo dicht mogelijk bij je bestemming kwijt. Dat kunnen we voorkomen door handhaving én door te zorgen voor goede alternatieven om je fiets veilig te stallen. Want handhaven op foutparkeren van fietsen zonder goed alternatief te bieden werkt niet.” 

“De prijs is niet zozeer bij de vaak gratis stationsstallingen van belang,  maar voorzieningen als buurtstallingen of fietstrommels kosten de fietsparkeerder nog steeds geld. Dat speelt ook mee in de keuze voor de fiets. Tot slot de kwaliteit: je wilt je fiets droog stallen, zodat je bij terugkomst geen natte fietstassen of een nat zadel hebt, je wilt dat je fiets er sowieso nog staat en niet gestolen is, en dat de stalling prettig in gebruik is.” 

Comfort 

Jorink: “Comfort is een beetje een verzamelterm. Je moet naar het hele plaatje kijken, ook naar bijvoorbeeld of er genoeg plekken zijn, of je je fiets normaal kwijt kan, enzovoort. Ook de hele route en toegankelijkheid tot de stallingsplaats telt mee, en details zoals openingstijden. Als het je één keer overkomt dat je niet meer bij je fiets kan omdat de stalling al gesloten is, dan stal je er de volgende keer niet meer.” Spapé vult aan: “Maar ook de thuissituatie speelt mee: als je thuis niet prettig of veilig kunt stallen, kies je misschien in de basis al niet voor de fiets, los van de kwaliteit van de route en je bestemmingsstalling.” 

Ritzema: “We weten dat mensen éérst onderin parkeren, en daarna pas het etagerek gaan gebruiken, omdat het nou eenmaal een extra handeling is. Maar als etagerekken eenvoudig in gebruik zijn, en geen martelwerktuigen, dan komt ‘boven’ ook wel vol.” 

FietsParKeur wil voor iedere fietser comfortabele parkeersystemen zien, met een gedragen keurmerk voor de kwaliteit, zodat wegbeheerders een gedegen keuze kunnen maken. Spapé: “De doelgroepen veranderen, maar ook Fietsparkeur beweegt mee. “ 

Veiligheid 

Niet alleen comfortabel, maar ook véilig stallen is essentieel om mensen op de fiets te krijgen en te houden. “Veiligheid is ook een verzamelterm”, stelt Ritzema. “Je hebt subjectieve en objectieve veiligheid. Objectief is meetbaar, dat gaat over kapotte fietsen of gestolen fietsen. Subjectief is lastiger: voel je je hier veilig, op elk moment dat je daar bent? We weten dat we goed op weg zijn als het gaat om diefstalpreventie, vooral in bewaakte fietsenstallingen. Subjectief voelt het alleen nog niet veiliger in stallingen. En als je dan moet kiezen waar je in wilt investeren, dan moet subjectieve veiligheid voorrang krijgen. Als je denkt dat het ergens niet veilig is, dan ga je daar ook niet stallen.” 

“Zorg voor goed overzicht, voor activiteit in of nabij de stalling, voorkom doodlopende paden in de stalling”, stelt Jorink. “Dat zijn hele simpele dingen die je in je ontwerp mee moet nemen.” Spapé vult aan: “En vergeet ook de aanpak van fietsnetwerken en routes naar de stallingen niet, ook daar breekt de fietsketen op de zwakste schakel. Weliswaar geen onderdeel van FietsParKeur, maar wel onderdeel van de beleving en daarmee de keuzes van fietsers.” 

Lerend vermogen 

“FietsParKeur leert doorlopend. Er is de afgelopen decennia al flink wat verbeterd aan de fietsparkeersystemen. Bijvoorbeeld op technisch vlak, en dat is ook veiligheid”, vertelt Spapé. “Zo testen we de systemen op het voorkomen van beknellingen van handen en vingers. Het gaat bij Fietsparkeur uiteindelijk  om de veiligheid van de gebruiker. Ook daarvoor biedt FietsParKeur een belangrijk argument voor wegbeheerders bij hun keuze voor een goede fietsparkeeroplossing”