Fiets kwijt, verleden tijd? Een handhavingsalternatief.

Op een zomerse septemberdag wandel ik in het zonnetje door de stad. Heerlijk die warme nazomerzon op mijn huid. Reuring op het plein, terrassen vol. Nu het nog kan, genieten mensen ervan.

Karmijn Curiël-de Wit, Spark

Verderop zie ik een team handhavers fietsen verwijderen die buiten de rekken staan. De handhavers laden de fietsen op hun wagen. Jeetje. Ik verplaats me in de fietseigenaar. Een zomers dagje eindigt straks in een deceptie: fiets weg! Gestolen? Paniek slaat toe bij de eigenaar: hoe moet ik nu naar huis? En morgenvroeg dan maar met de bus naar mijn werk?

Het zijn de regels

Overal staan fietsen als onkruid gestald waar dat niet mag. ‘Opruimen maar!’, zeggen gemeenten. Terecht. Want als je niet handhaaft, stapelen de fietsen zich op. “Het is dweilen met de kraan open”, vertellen Amsterdamse handhavers in dit filmpje. In 2018 was er in Amsterdam een ‘record’ aan verwijderde fietsen: 81.000 exemplaren. En 60% daarvan werd niet opgehaald. Met uitpuilende depots tot gevolg. Het is me wat. “Niet alleen onveilig maar ook verkeerd gestalde fietsen worden verwijderd”, lichten de handhavers uit het filmpje toe. “Het zijn de regels”.

Verloren of gevonden

Ik neem een kijkje in de databank van verloren of gevonden: een website met het grootste overzicht van gevonden voorwerpen en fietsen. Een samenwerking van Nederlandse gemeenten, politie en fietsendepots. Alle fietsen op deze site zijn ‘gevonden’. Dit betekent dat ze door handhavers zijn verwijderd en vervolgens door gemeentelijke fietsdepots zijn geregistreerd. Fiets kwijt? Grote kans dat je ‘m op deze site terugvindt.

Op 12 september 2021 staan hier maar liefst 37.397 fietsen geregistreerd. Vaak met de redenen ‘fout/onveilig gestald’, ‘fietswrak’ en ‘hinderlijk gestald’, maar ook met de reden ‘overschrijding van de parkeerduur’, zoals in de 4 uur zone in Zaanstad.

Rigoureus

Al een tijdje verdiep ik me in de handhaving van fietsen. Ook al is het correct stallen van een fiets de verantwoordelijkheid van de parkeerder, het verwijderen van fietsen vind ik zo rigoureus. Als een fiets echt een gevaarlijke situatie oplevert, blijft het direct verwijderen van fietsen een essentiële, publieke taak. Maar kan de handhaving niet vriendelijker voor de fietser en tijd- en ruimtebesparender voor de gemeente?

Intensief proces

Handhaven is een intensief proces: sloten openbreken, fietsen verwijderen, foto’s maken en plaatsen in de database, fietsen naar het depot brengen en daar bewaren. Bij het labelen en verwijderen van fietsen komen handhavers aan het bezit van iemand. Een fiets is anoniem, beboeten is lastig.

Is het middel van verwijdering in verhouding tot de overtreding? Ik denk vaak van niet. Maar ik vind wél dat de openbare ruimte ordelijk, veilig en begaanbaar moet blijven. Ik denk dat het slimmer, positiever en vooral veel vriendelijker kan.  

Waarschuwen vóór verwijdering

Verschillende initiatieven maken het opsporen van de fiets of het in contact komen met de fietseigenaar al mogelijk. Zoals eerdergenoemde site ‘verloren of gevonden’. Ze hebben allemaal één ding gemeen: de fietser kan geattendeerd worden op de handhaafactie ná verwijdering van de fiets. Maar wat als we de fietser vóór verwijdering kunnen waarschuwen bij foutparkeren?

Op de website van Den Haag staat: ‘Een groen label geeft aan dat een fiets buiten de stalling staat in het daarvoor aangewezen gebied. Heeft uw fiets een groen label? U heeft dan 30 minuten de tijd om uw fiets toch nog op de juiste plek weg te zetten. Gebeurt dat niet, dan wordt de fiets afgevoerd en naar het Fietsdepot Haaglanden gebracht.’ Je hebt in Den Haag dus 30 minuten de tijd, maar je weet als fietser helemaal niet wanneer het label is aangebracht en wanneer de 30 minuten zijn ingegaan.

Handhavingsalternatief

Als we de fietser willen opvoeden, het handhavingsproces minder intensief willen maken en de depots niet willen laten overstromen, dan stel ik me daar een passende oplossing bij voor. Slimmer en positiever:

‘Fietsen hebben een QR-code sticker op hun frame. Handhavers ‘bliepen’ de codes, waardoor de fietseigenaar een seintje krijgt: Let op! Uw fiets staat verkeerd gestald. Uw fiets wordt over 30 minuten verwijderd.’

Droom of werkelijkheid?

Ik zie het wel voor me. Geen rondrijdende handhavingsauto meer met in de laadbak fout geparkeerde fietsen: handhavers scannen al lopend QR-stickers op fietsframes. In plaats van het tevoorschijn halen van een slijptol, lopen de handhavers door. Na een kwartiertje holt een jongeman naar zijn foutgeparkeerde fiets en kijkt opgelucht; hij staat er nog. Hij checkt zijn mobiel: ik ben op tijd. Geduldig verplaatst hij zijn fiets ín een rek en wandelt met een glimlach terug naar het terras. De straat is begaanbaar, voor iedereen.

Is dit mijn droom? Of binnenkort werkelijkheid?

Heb je een vraag of opmerking naar aanleiding van deze blog? Neem contact op met auteur Karmijn Curiël-de Wit, adviseur bij Spark. Mail naar karmijndewit@spark-parkeren.nl of bel naar 070 – 3177 005.