Verslimmen en verschonen: aan de slag met (stads)logistiek beleid

Lopend naar het winkelcentrum om mijn pakketje af te leveren, word ik belemmerd door bestelauto’s en vrachtauto’s die staan te laden en te lossen, lawaai maken en ongezonde uitlaatgassen produceren. Herkenbaar? Ik vraag me of hoe dat anders kan. Op welke manieren kan de logistiek in en rond de steden zowel verkeerskundig als ruimtelijk geïntegreerd worden om de overlast te beperken, de bevoorrading zo efficiënt mogelijk te organiseren en de luchtkwaliteit te verbeteren? Hier ligt een opgave om logistiek te verslimmen en te verschonen.

‘Verschoningsopgave’ als onderdeel van de mobiliteitstransitie

Slechte luchtkwaliteit is een van de belangrijkste gezondheidsrisico’s voor de inwoners van steden (Gezondheidsraad, 2018). Veel steden zetten zich dan ook in om de lucht te verschonen. In het Klimaatakkoord zijn maatregelen vastgelegd voor de stadslogistiek, zoals de invoering van ruim dertig zero-emissiezones voor vrachtverkeer. Met de alsmaar groeiende vraag naar transport is het van belang dat steden tijdig inspelen om de mobiliteitstransities te realiseren.

Slimme inpassing

Ondanks de groei van transport sturen steden steeds meer op het verminderen van voertuigbewegingen om de overlast te beperken. Dit wordt des te urgenter met de toenemende verdichting van steden door de enorme bouwopgave. De druk op de openbare ruimte neemt verder toe door ruimteclaims vanwege klimaatadaptatie en duurzaamheid en prettig verblijven. Dat betekent dat logistiek en mobiliteit bewust en slim moeten worden ingepast in de ruimte in en rond de steden.  

Verschillende perspectieven

Voor ons ligt een logistieke opgave om verslimmen (creëert ruimte) en verschonen (voor een leefbare omgeving) gezamenlijk op te pakken. Logistiek vraagt ook om ruimte, waardoor het tevens een ontwerpopgave is. Door logistiek beleid vanuit verschillende perspectieven te ontwikkelen, kunnen grote slagen worden gemaakt op weg naar de klimaatdoelen, zonder ingrijpende beperkingen van de stadslogistiek en met aandacht voor de leefbaarheid. Hierbij is het van belang om de opgave domeinoverstijgend te benaderen, aangezien er vanuit meerdere kanten claims op de ruimte worden gedaan. De relatie tussen mobiliteit, logistiek en ruimte is één van de meest bepalende factoren voor de leefkwaliteit en is te verenigen door het slim organiseren en menselijk vormgeven van knooppunten in het netwerk. Afhankelijk van het schaalniveau (buurt, wijk, stad, regio) ontstaat er een netwerk van zogenaamde ontkoppelpunten en overslag- en consolidatiepunten - van groot naar klein vervoer, van vies naar schoon en gebundeld waar mogelijk - waar logistiek en mogelijk ook mobiliteit in verweven zijn.

Vroege planfase

Er is steeds meer aandacht voor leefbaarheid in nieuwe gebiedsontwikkelingen, onder andere door autoluwe en groene wijken. Dit is een positieve ontwikkeling die wij toejuichen. Het risico bestaat immers dat de inspanning voor leefbare gebieden deels teniet wordt gedaan doordat logistiek niet in de vroege planfase van de gebiedsontwikkeling wordt meegenomen. Een integrale aanpak is de sleutel: wanneer stedelijke en regionale logistiek, ruimtelijke inpassing en leefbaarheid gezamenlijk worden meegenomen in de vroege planfase, worden steden prettige woon-, werk- en verblijfsgebieden. We maken vorderingen, maar het kan en moet nog beter.

Ik ben erg blij dat ik dagelijks met dit soort vragen bezig mag zijn en kan bijdragen aan een slimmere en schonere logistiek. Een integrale aanpak, waarbij logistiek één van de disciplines is, is hierbij voor mij het sleutelwoord. En, de volgende keer dat u ook wordt belemmerd door overlast door stadslogistiek, denk dan vooral weer even terug aan dit bericht.