Botsende belangen in het bos

De beelden uit de coronaperiode staan wellicht nog op je netvlies. De drukte in de stadsparken met de op zoek naar frisse lucht recreërende jongeren en gezinnen, de overvolle parkeerplaatsen in natuurgebieden en recreanten die allemaal op hetzelfde moment op zondagmiddag de geijkte, bewegwijzerde wandelroutes belopen. 

“Het heeft de populariteit van de wandelsport een enorme boost gegeven”, beaamt Ankie van Dijk, directeur van Wandelnet, de organisatie die de lange-afstand-wandelroutes in ons land beheert. “De schaduwzijde van deze ontwikkeling is echter dat in sommige natuur- en recreatiegebieden de drukte op bepaalde momenten in de week nog steeds groot is. Dat heeft ook te maken met de beperkte keuze aan wandelroutes in het landelijk gebied.”

Gevaarlijke situaties

In een bosrijk gebied waar zowel veel gewandeld als gefietst wordt, wil het letterlijk wel eens botsen tussen de verschillende gebruikers van het bos. Mountainbikeroutes worden voornamelijk in deze gebieden aangelegd. Voor wandelaars is het niet altijd even duidelijk wanneer ze zich op een mountainbikeroute begeven en dat kan gevaarlijke situaties opleveren.

Als een mountainbiker op een bochtige singletrack op volle snelheid aan komt fietsen en er plotseling wandelaars voor hem of haar opduiken, is een botsing moeilijk te vermijden. Wielersportbond NTFU die de belangen behartigt van de mountainbikers in Nederland, ziet de druk op de ruimte in natuurgebieden toenemen.

“Mountainbikers gaan over het algemeen goed voorbereid op pad. Zij weten van tevoren welke mountainbikeroute ze gaan rijden. Met het kiezen van het juiste tijdstip kunnen ze de piekdrukte vermijden. Wij adviseren dan ook om op de zondagochtend niet te kiezen voor een mountainbikeroute op de populaire Utrechtse Heuvelrug, maar ga voor een ander moment in de week of neem een minder bekende route”, tipt Troy Corsen, belangenbehartiger MTB bij de NTFU. 

Overlap van wandelroute met mountainbikeroute

Hoe zit dat bij de wandelaar? Hoe goed voorbereid gaat deze op pad, vraagt hij zich hardop af. Volgens Ankie van Dijk van Wandelnet zit de crux vooral in het combineren van een MTB-route met wandelpaden. “Op sommige mountainbikeroutes komt een overlap met een wandelroute voor en dat vraagt om problemen. Daar valt nog een wereld te winnen door een betere afstemming tussen de ontwikkelaars van MTB-routes en wandelroutes.”

In hoeverre wijken mountainbikers van de MTB-routes af? Dat valt volgens Troy Corsen erg mee. Uit onderzoek blijkt zelfs dat waar MTB-routes zijn aangelegd of vernieuwd zijn het gebruik van andere bospaden is afgenomen.

“Via data van de veel gebruikte fietsapp Strava is te zien dat mountainbikers zich concentreren op die nieuwe of hernieuwde routes. Met aantrekkelijke paden kun je mountainbikers juist verleiden die route te volgen. Voorwaarde is wel dat die paden voldoende uitdaging bieden en goed onderhouden zijn. Mountainbikers gaan hun eigen weg zoeken als er geen mountainbikeroutes aanwezig zijn en fietsen dan in gebieden waar dat niet wenselijk is. Dat leidt tot overlast voor andere recreanten en is mogelijk ook schadelijk voor de natuur.”

Gedragsregels voor buitensporters

Wandelnet en NTFU trekken samen op in de campagne de Buitencode, een initiatief dat inmiddels breed gedragen wordt door andere buitensportbonden en terreineigenaren. De kern van de boodschap luidt ‘Ruimte voor elkaar, sportief gebaar’ en bestaat uit vijf eenvoudige gedragsregels voor buitensporters.  

“In de bossen zijn we wandelaars, in de stad zijn we voetgangers. In beide gebieden lopen we qua aandacht nog ver achter vergeleken met de fietsers, waarover veel meer onderzoekdata voor handen is. We moeten onze plek echt nog veroveren in mobiliteitsland, maar daar werken we hard aan”, aldus een strijdbare Ankie van Dijk.