Met verkeerstellingen en dashboards verkeersbeleid evalueren

Luuk Zuijderwijk is operationeel directeur bij DataCount, een verkeersonderzoeksbureau dat sinds 2012 alles onderzoekt wat te maken heeft met bewegend en stilstaand verkeer: van parkeeronderzoek tot diverse inventarisaties in de openbare ruimte tot verkeerstellingen. In alle soorten onderzoek staan geografische informatiesystemen (GIS) centraal, waarbij registraties aan een locatie worden gekoppeld. Daarbij streeft DataCount ernaar om de data steeds makkelijker interpreteerbaar te maken en om klanten toegankelijke datasets te leveren die ze kunnen gebruiken bij het evalueren van bestaand of nieuw verkeersbeleid. Omdat overheden de openbare ruimte beheren, zijn zij de voornaamste klanten van DataCount, hetzij direct hetzij indirect (via een advies- of ingenieursbureau).

Verkeerstellingen

Op het gebied van verkeerstellingen is er sinds 2012 het nodige veranderd, zegt Zuijderwijk. “Aanvankelijk was ons uitgangspunt dat we met camera’s betaalbaar, flexibel en makkelijk overal kunnen tellen. Daarvoor hadden we een accupack met een camera die magnetisch geplaatst kon worden of op aluminium lichtmasten met tiewraps. Die camera kon snel opgehangenen weggehaald worden. Het voordeel van deze insteek was dat we ook met kleine opdrachten – één kruispunt tijdens ochtend- en avondspits – uit de voeten konden.”

In de loop van de tijd veranderde de vraag van de opdrachtgevers van bijvoorbeeld ‘kun je op dit punt twee keer twee uur filmen?’ naar bijvoorbeeld ‘kun je op dit punt twee weken filmen?’. Zuijderwijk: “Dat kwam omdat we te maken kregen met andere, vaak complexere vraagstukken: met kort filmen breng je specifieke situaties in beeld en focus je op de drukste momenten, bij langer filmen wil je een algemener beeld en kijk je bijvoorbeeld naar de complete ontsluiting over een hele dag. Daarbij is onze toegevoegde waarde dat wij proactief zijn, dat wij meedenken met de opdrachtgever en dat wij en onze systemen maximaal flexibel zijn.” Hij geeft een voorbeeld. “In een gemeente was er een bypass aangelegd bij een rotonde om de doorstroming te verbeteren. Wij moesten in een 1-meting onder meer onderzoeken hoeveel mensen de bypass wel en niet 
gebruikten en wat de lengte van de wachtrij was. Dankzij onze data kon de gemeente aantonen dat de bypass werkte en dat de wachtrij significant afnam.” 

Referentiemetingen

DataCount doet zowel 0-metingen als 1-metingen en referentiemetingen. “De referentiemetingen doen we veel voor Rijkswaterstaat. RWS heeft permanente tellussen in het asfalt van het wegdek liggen. Ze gebruiken onze data van verkeerstellingen als referentie om te kijken hoe goed en betrouwbaar de data van die permanente tellussen na een aantal jaren nog zijn.”

De camera’s roepen vanzelfsprekend vragen rond privacy op. “Om dat te ondervangen hebben we het ISO-27001 certificaat behaald voor informatieveiligheid. Daarnaast hanteren we het redelijkheidsbeginsel uit de AVG: je zet alleen een methode in die nodig is voor de informatievraag. Daarom zetten we bijvoorbeeld voor een doorsnedetelling geen kentekenregistratie in. Verder hanteren we de wettelijke bewaartermijnen voor beelden en die termijn communiceren we ook naar de opdrachtgever.”

Variëteit aan analyses

Op basis van de data uit verkeerstellingen – op een standaard kruispunt het aantal voertuigen per kwartier per een van de twaalf rijrichtingen – kan DataCount een variëteit aan analyses maken. “Dat hangt natuurlijk af van de vragende partij, welke informatie willen ze presenteren en aan wie willen ze dat presenteren. We proberen die informatie wel steeds meer visueel te presenteren met onder meer stroomdiagrammen en online dashboards zodat klanten/stakeholders in één keer het overzicht hebben. Door vervolgens binnen die dashboards te filteren, kunnen we inzoomen op onder meer specifieke locaties, periodes of tijdsvakken. Het online dashboard is voor alle medewerkers van de opdrachtgever benaderbaar en is beveiligd middels een wachtwoord. Een voordeel van zo’n dashboard is dat je alle informatie op een centraal punt hebt en dat je geen overdrachtsdocumenten meer nodig hebt.”

Ontwikkeling

Het voorbeeld van RWS West-Nederland Zuid, waar DataCount onlangs voor de tweede achtereenvolgende keer het raamcontract won, laat volgens Zuijderwijk zien welke ontwikkeling DataCount doormaakt. “Bij de eerste keer in 2019 hebben we alleen tellingen uitgevoerd. Bij het nieuwe raamcontract hebben we ook het dashboard geïntroduceerd. Nu gaan we ons meer focussen op het eindproduct en wat de opdrachtgever daarmee kan doen.” Bij deze opdrachtgever meet DataCount hele trajecten. “Bijvoorbeeld de hele A4 van Den 
Haag tot Rotterdam, met al het opkomend en afgaand verkeer.” 

DataCount kan desgewenst heel specifiek tellen. “We onderscheiden alle vervoersmodaliteiten, maar kunnen bijvoorbeeld ook een telling doen van scooterrijders met en zonder helm.” Ook beelden kunnen specifiek geanalyseerd worden. “Dan focussen we ons niet alleen op intensiteit, maar bijvoorbeeld ook op ongelukken, bijna-ongelukken en het door rood rijden.”

Meer uit hetzelfde halen

Zuijderwijk hoopt in de toekomst nog meer informatie uit de huidige data te kunnen halen. “Zeker wanneer we meer gaan werken met kentekencamera’s. Die geven namelijk niet alleen informatie over wat, waar en wanneer rijdt, maar ook over bijvoorbeeld het aantal elektrische auto’s en auto’s die voldoen aan de eisen van een zero-emissiezone. Op die manier kun je op een betaalbare manier meerwaarde creëren voor de opdrachtgever.”