Maatschappelijke organisaties: vasthouden aan invoerdatum zero-emissiezones

Tien jaar voorbereiding

Sinds 2014 werken bedrijven, overheden en kennisinstellingen intensief aan de verduurzaming van stadslogistiek via de Green Deal Zero Emission Stadslogistiek (ZES). De zero-emissiezones vinden hierin hun basis. De invoering van deze zones draagt aanzienlijk bij aan het verbeteren van de luchtkwaliteit en het verminderen van de CO2-uitstoot. In de afgelopen vijf jaar is hard gewerkt aan de voorbereiding van de invoering van deze zones, waarbij gemeenten samen met belangenorganisaties uit de logistieke sector, ondernemers, de autobranche, Natuur & Milieu en het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat het beleid hebben ontwikkeld.

Zorgvuldig beleid met vrijstellingen en overgangsregelingen

Er zijn landelijke toegangsregels opgesteld die in alle gemeenten met een zero-emissiezone van toepassing zijn. Ook is een overgangsregeling ingevoerd, wat inhoudt dat vanaf 2025 alleen de meest vervuilende dieselbusjes en vrachtwagens worden geweerd. Schonere dieselvoertuigen mogen nog enkele jaren in de zones blijven rijden. Voor bepaalde voertuigcategorieën, zoals kermiswagens of voertuigen met speciale kranen, zijn vrijstellingen vastgelegd. Ondernemers kunnen ook een ontheffing aanvragen, bijvoorbeeld als ze minder dan twaalf keer per jaar de zone betreden of wanneer ze financieel niet in staat zijn om direct over te stappen. Zo is er gekozen voor een stapsgewijze transitie naar volledig emissievrije stadslogistiek, waarbij de belangen van ondernemers zorgvuldig worden afgewogen. 

Besluitvorming bij gemeenten

De uiteindelijke beslissing over de invoering ligt bij de gemeenten. Veertien gemeenten hebben aangegeven dat ze per 1 januari 2025 de zero-emissiezones zullen invoeren. Twee maanden voor de invoering het beleid nog willen veranderen, is volgens hen een teken van slecht bestuur. Niet alleen richting de vele bewoners- en bezoekers die lijden onder slechte luchtkwaliteit, maar ook naar de betrokken gemeenten en alle ondernemers die investeringen hebben gedaan om zich voor te bereiden. Zo zijn er al meer dan 32.000 elektrische bestelbussen aangeschaft, 1.000 elektrische vrachtwagens, en zijn veel Euro 4- en Euro 5-bestelwagens vervangen door schonere Euro 6-voertuigen, die tot 2028 in de zones mogen blijven rijden. Een uitstel zou al deze ondernemers benadelen.

Last-minute uitstel onwenselijk

Een last-minute uitstel zorgt juist voor problemen bij ondernemers die hun bedrijfsmodel hebben gebaseerd op emissievrije logistiek, en kan bedrijven die zich specifiek richten op zero-emissiediensten zelfs in financiële problemen brengen. Politieke partijen die uitstel willen vanwege zorgen dat niet iedereen kan meekomen, veroorzaken juist de faillissementen die ze zeggen te willen voorkomen. De branche- en belangenorganisaties doen daarom een dringende oproep: zij willen steun zien voor de gemeenten bij het invoeren van beleid dat bijdraagt aan een gezonde en leefbare samenleving.