'Werknemers beginnen de file te missen'

Ten tijde van Corona werkt een groot deel van Nederland thuis en vrijwel niemand staat in de file. Jos Vrieling, docent verkeerspsychologie op NHL Stenden in Leeuwarden, over de helende werking van mobiliteit.

Door Jos Vrieling

“Coronamaatregelen leiden tot meer ziekmeldingen en verwarring”, aldus berichtgeving op nu.nl. "Werknemers beginnen bijna de file te missen - het langdurig thuiswerken brengt ook gezondheidsrisico's met zich mee. "De psychische belasting voor de werknemers is heel groot", zegt directeur Petra van de Goorbergh van HumanTotalCare. "Het is belangrijk dat werkgevers en werknemers weten hoe ze daarmee om moeten gaan." Werknemers die nu vanuit huis werken, zouden zelfs de vermaledijde file missen. "Of in ieder geval de autorit van huis naar werk en vice versa. Dat zorgt toch voor de break tussen werk en privé", weet Van de Goorbergh.’

Verkeerspsychologie richt zich op het gedrag en de beleving in het verkeer en is vooral gerelateerd aan verkeersveiligheid en mobiliteitskeuze. Maar ik had niet verwacht dat de helende werking van mobiliteit ook nog op mijn pad zou komen.

Als psychologie ter sprake komt, wordt vooral de associatie met (geestelijke) gezondheidszorg gemaakt, de klinische psychologie. Zo kunnen problemen of zorgen door middel van gesprekken met psychologen worden behandeld. Maar de verkeerspsychologen begeven zich op een heel ander vlak: we onderzoeken hoe weggebruikers zich gedragen in het verkeer en hoe ze situaties beleven. Dit doen we door onderzoek in rijsimulatoren en studies op de weg: ontstaan door de weginrichting mogelijke gevaarlijke situaties, wat doen weggebruikers met hun smartphone achter het stuur, is men negatief of positief over de invoering van een nieuwe maximum snelheid en wat vindt men van elektrische auto’s en fietsen?

Er is wel een belangrijke gemene deler: het voorhouden van de spiegel en kruipen in de huid van de mens (en dus in ons geval weggebruikers). Door te snappen hoe groepen weggebruikers zich gedragen en voelen, kunnen we aanbevelingen doen aan wegbeheerders om wegen of openbare ruimte veiliger in te richten of gerichte campagnes op te zetten om bijvoorbeeld files te voorkomen.

Maar die files, die zijn er nu niet meer. Dat heb ik ook in mijn omgeving en bij mijzelf gemerkt, wat aansluit op het eerder genoemde artikel: door de coronacrisis wordt onder andere het auto- of motorrijden gemist en komen we erachter dat mobiliteit een helende werking kan hebben. Dit geldt uiteraard niet voor iedereen maar zoals is verwoord, was het voor veel weggebruikers een welkome break tussen werk en privé. Je kunt een lekker muziekje opzetten (en desgewenst mee neuriën of je longen uit je lijf schreeuwen, al dan niet gewaardeerd door medepassagiers) of het laatste nieuws volgen. Dit vormt voor menig weggebruiker een moment van ontspanning en inderdaad, zelfs bij files werden deze momenten onbewust toch gewaardeerd.

Het positieve wat we dus uit deze corona-crisis kunnen halen, is een herwaardering van het woon-werkverkeer en misschien zelfs het filerijden. Ieder nadeel heeft zijn voordeel. Laten we die gedachte vooral vasthouden als we straks weer massaal de weg opgaan.