Charter for Walking in Kamermotie, gemeenten aarzelen

Het internationale Charter for Walking dateert al van 2006, toen werd het gepresenteerd op de internationale voetgangersconferentie Walk21. Het is een verklaring waarin overheden en organisaties uitspreken zich hard te maken voor de belangen van de mens te voet. Wereldwijd is het handvest al ondertekend door steden als Londen, Parijs, Sevilla en Ottawa. In Nederland heeft voetgangersbelangengroep MENSenSTRAAT het initiatief genomen het handvest ook hier te verspreiden.

Eindhoven en Tilburg waren in september vorig jaar de eerste Nederlandse gemeenten die het Charter ondertekenden. Wat is er sindsdien gebeurd? Mary-Ann Schreurs, wethouder in het inmiddels demissionaire Eindhovense college van bestuur, steekt meteen van wal. "We zijn bezig met een transformatie van de openbare ruimte naar een ‘commons’. De openbare ruimte koppelen we aan het thema van de gezonde stad. De stad biedt ruimte om er te zijn, om te bewegen, om eigen dingen te doen. In het hele gebied binnen de binnenring zal de auto te gast zijn, langzaam verkeer krijgt voorrang. Het gebied moet uitnodigen om te lopen. Daar hebben we nu ook een uitvoeringsplan voor gemaakt."

Stippen op de weg

Mede-ondertekenaar Tilburg heeft de eerste stappen gezet met een experiment om op de Cityring de oversteekbaarheid voor fietsers en voetgangers te verbeteren, door grote opvallende, witte stippen op het wegdek te schilderen. Sinds het carnaval staan er op de Tilburgse Heuvelring matrixborden die op rustige momenten een rijstrook sluiten. In de stedelijke Mobiliteitsagenda013 is meer aandacht voor de positie van de voetganger bij ruimtelijke plannen. Ook moet het Uitvoeringsplan Loop- en Fietsagenda013 zorgen voor voetgangersnetwerken met een betere ruimtelijke kwaliteit.

De wethouders van Tilburg en Eindhoven beloofden bij ondertekening de andere Brabantse gemeenten warm te maken voor het Charter, maar daar zijn ze ‘nog niet aan toe gekomen’. Beide gemeenten hopen wel de andere te inspireren. Schreurs: "Het gaat om de mens in de openbare ruimte, lopen hoort daarbij. Ik kijk nu uit het raam naar de Dommel. Er lopen steeds mensen langs, de vogels fluiten, dat is wat in de stad leven betekent. Wij zijn trekker in het programma Gezonde Stad, we dragen uit hoe je de openbare ruimte kunt transformeren en inspireren zo collega’s." 

Ook de Tilburgse wethouder Mario Jacobs geeft via zijn woordvoerder door dat hij ‘in diverse netwerken op het gebied van slimme en duurzame mobiliteit uitdraagt dat de kwetsbare verkeersdeelnemer centraal moet worden gesteld’. 

Inspiratie

Toch zijn andere gemeenten de twee Brabantse steden dus nog niet gevolgd in ondertekening. In september bleek al dat veel Nederlandse gemeenten het nog wat te vroeg vinden. Ze willen eerst wapenfeiten kunnen tonen. Janneke Zomervrucht van MENSenSTRAAT: "Er is toenemende aandacht voor de voetganger en dat is heel goed. Ondertekenen van het Charter zou leuk zijn, maar dat is natuurlijk maar een dingetje, het gaat erom wat gemeenten echt gaan doen. Het Charter geeft wel inspiratie hoe je dat kunt aanpakken, en is in die zin meer dan een verklaring."

Moties

MENSenSTRAAT is afgelopen maanden vooral druk geweest met een lobby op nationaal niveau. In maart nam de Tweede Kamer een motie aan waarin de regering gevraagd wordt ‘tijdens bestuurlijke en andere overleggen’ het Charter onder de aandacht te brengen van gemeenten en provincies. Ook vraagt de Kamer in een motie om in de Nationale Omgevingsvisie het voetgangersbeleid prominent terug te laten komen.

Zomervrucht: "Dat is een enorm resultaat want tot nu toe ging de deur op rijksniveau vaak heel snel dicht. Er wordt snel gezegd: voetgangersbeleid is iets voor de lokale overheden. Het zou goed zijn als er ook op rijksniveau ondersteuning komt, bijvoorbeeld op het gebied van kennisontwikkeling. Nu is het zo dat elke gemeente op eigen houtje moet uitzoeken wat voetgangersbeleid kan inhouden. Je zou meer landelijke stimulans willen zien, net zoals dat bij het fietsen is gebeurd. Er is een Fietsberaad en er is een Tour de Force, zoiets zouden we ook voor voetgangers moeten hebben. Het zou niet moeten afhangen van MENSenSTRAAT met zijn paar vrijwilligers."

Komen er vóór het Nationaal Voetgangerscongres op 25 september in Amsterdam nog meer ondertekenaars bij? Zomervrucht: "We hebben wel contact gehad met ROF Fryslân en daar is afgesproken dat de 20 betrokken gemeenten zodra de nieuwe colleges er zitten, gaan ondertekenen. Ook Zoetermeer is dat van plan. En wie weet zijn er zo meer."

Door Karin Broer. Dit artikel is verschenen in Verkeer in Beeld 2/2018