Enschede op de kaart met smart mobility

Door Hugo Smuling, opdrachtgever mobiliteit bij de gemeente Enschede

Enschede stond aan de wieg van veel mobiliteitsontwikkelingen, die zelfs teruggaan tot de vorige eeuw. Smuling: “Enkele voorbeelden: in Enschede is de “Alle Fietsers Tegelijkertijd Groen regeling” in 1982 uitgevonden en geïmplementeerd. In de jaren ’90 hadden blinden en slechtzienden in Enschede een eigen zender om langer groen bij verkeerslichten aan te vragen en reden de bussen al rond met geconditioneerde prioriteit. Sinds 2013 hebben we vele verkeerslichten voorzien van een netwerkregeling met regensensoren en wachttijdvoorspellers. Ook ging in 2013 de elektrisch aangedreven Cargohopper rijden in de binnenstad. Kortom,  innovatie zit zo in ons bloed, dat we weleens vergeten dat Enschede in Nederland misschien wel koploper is op het gebied van smart mobility.”

Inspelen op behoeften grootste opgave

Kansen voor innovaties liggen volgens Smuling in een pragmatische werkwijze, maar vooral ook in handelen vanuit de behoefte van de mensen op straat. De grootste opgave bij smart mobility is volgens hem niet de realisatie van die slimme verkeerslichten, maar het bieden van datgene waar de verkeersdeelnemer daadwerkelijk behoefte aan heeft. Met landelijke initiatieven zoals Talking Traffic over technologische innovaties rond slimme verkeerslichten, maakt Nederland absoluut een sprong vooruit in de toekomst. Technologische koppelingen, big data in de cloud en het koppelen aan commerciële diensten is complex, en het lijkt te lukken. “Maar helaas raakt de gebruiker nogal eens buiten beeld.”

Ontdek, doe en durf fouten te maken

Enschede probeert niet te blijven hangen in goede ideeën, maar wil ook snel realiseren. Juist hierdoor lukt het de gemeente om die gebruiker in beeld te houden. Smuling: “Zo blijft het niet bij papieren plannen of technische oplossingen, maar krijgt de gebruiker er ook echt mee te maken. En met de feedback die dat oplevert, kun je pas echt stappen maken.” Volgens Smuling past dit precies bij goede innovatie. “We ontdekken, doen en durven fouten te maken. Met een vleugje Twentse bescheidenheid en een niet lullen maar poetsen-houding. Daarnaast doen we dit nooit zelf, maar altijd in samenwerking met innovatieve bedrijven. Begin klein en experimenteer voordat je de grote landelijke uitrol doet. En daarbij moet vooral de eindgebruiker niet buiten beeld raken.”

Eerder groen met SMART

Een mooi voorbeeld in Enschede is de SMART-app. De app helpt gebruikers sinds vier jaar om slimmer en bewuster van, naar en in Twente te reizen. “Bij slim reizen verdien je met de app niet alleen punten, fietsers krijgen bijvoorbeeld ook automatisch eerder groen bij slimme verkeerslichten”, vertelt Smuling. “De app heeft inmiddels 3.000 structurele gebruikers, het spreekt mensen dus blijkbaar aan.”

Andere voorbeelden van smart mobility in Enschede zijn de uitrol van het deelautosysteem Stad-Up, waarvan in Enschede vandaag de dag al 20 elektrische auto’s rondrijden. Verkeerslichten die niet meer als product worden ingekocht maar als dienst op de markt zijn gezet, waarbij de gemeente slechts de verkeersdoorstroming vraagt en de markt zorgdraagt voor inkoop, afstelling en bijstelling van de verkeerslichten. En de MaaSpilot in Twente, met WMO-vervoer als belangrijkste doelgroep, waarbij met het uit te rollen systeem een netwerk ontstaat van diensten die zorgen voor maatwerkvervoer. Van deur tot deur, waarbij plannen, boeken en betalen voorwaarden zijn.

En de volgende stap?

“Al die innovaties aan elkaar koppelen moet de volgende stap zijn! De komende jaren gaan we bezig met MaaSdiensten, deelauto’s, deelfietsen, mobipunten (innovatieve overstappunten), werkgeversaanpak, beloningsapps en innovatieve bereikbaarheidsinformatie; allemaal zijn ze bedoeld om uiteindelijk elkaar te versterken en mobiliteit voor de gebruiker makkelijker te maken. Ik zie veel kansen om dat op korte termijn te realiseren en met elkaar te laten integreren”, aldus Smuling.

In openheid samenwerken met omliggende gemeentes, andere regio’s en bedrijven is daarin de basis, zonder geheimzinnigheid. “Uit ervaring weet ik dat innovaties waarover zo geheimzinnig wordt gedaan, vaak helemaal niet van de grond komen. Kennis delen is cruciaal om verder te komen. Het Rijksprogramma Beter Benutten was hiervan een geweldig voorbeeld waarbij de nieuwe samenwerking tussen regio’s voorkwam dat iedereen zelf het wiel uitvond of met elkaar ging concurreren. Ook ontstonden nieuwe samenwerkingen tussen bijvoorbeeld Twente, Zwolle en Groningen, waarbij men elkaar actief hielp en meedacht.”

Oproep tot samenwerking

Smuling wil verder met innovaties, en roept daarom ook de markt op om naar Enschede te komen. “Hier is ruimte om te experimenteren en ook snel te realiseren.” Ook andere regio’s en steden nodigt hij uit om samen te werken. “We hebben dezelfde opgaven, waarbij wij elkaars hulp goed kunnen gebruiken. Wij willen aan de slag met Mobiliteitspunten (hubs) en de duurzaamheidsopgave staat ons ook te wachten. Ook willen we onze data over wegwerkzaamheden en bereikbaarheid nog beter inzetten, en door meer integratie van verkeersmanagement, mobiliteitsmanagement en communicatie onze inwoners nog beter bedienen via kanalen die zij ook verwachten. Om zo nog meer in te spelen op behoeften van de eindgebruikers. Laten we zoveel mogelijk samenwerken en elkaar helpen om Nederland beter, schoner en slimmer te maken. En gebruik Enschede als innovatieve speeltuin waar veel mogelijk is en waar je elkaar kan vinden.”