Keep on cycling, big brother is sharing you

Verschoven focus

De markt van hardloop- en fietsapps is explosief gegroeid, waarbij de focus is verschoven van meten naar veranderen: hoe verander je het sportgedrag blijvend? De apps van nu bieden meer: doel stellen, feedback geven, sociale validatie, gamification en conceptualisering. Instrumenten die niet alleen bij sporten zichtbaar zijn, maar in alle domeinen waar veranderend gedrag noodzakelijk is: van afvallen en stoppen met roken tot slimmer werken en reizen. Basis achter al deze apps zijn de sterk verbeterde sensoren en verbeterde rekenkracht van de smartphone. Uit onderzoek blijkt dat ‘peer pressure’ of de positieve variant, sociale validatie, een van de krachtigste instrumenten is voor gedragsverandering. Denk aan trainen in een groep. De digitale variant hiervan begint aan een opmars.

Recreatieve apps en mobiliteitsmanagement

Apps zijn daarom ook een steeds grotere speler als het gaat om gedragsbeïnvloeding in het verkeer. Rosemarijn de Jong, adviseur mobiliteit en gedrag bij Grontmij, onderstreept de kracht van sociale invloed: “Dit is van groot belang bij gedragsbeïnvloeding: mensen doen graag dezelfde dingen, en je kunt het leuk maken met zoals genoemd gamification. Naast het sportieve element, zijn apps nuttig voor het inwinnen van informatie over je route (woon-werk, zakelijk, recreatief en voor alle modaliteiten), maar ook voor het belonen van goed verkeersgedrag. Mensen zijn nu eenmaal gevoelig voor complimenten.”

Grip op Gedrag

Het onderzoek Grip op Gedrag gaat nog een stap verder: sociale beïnvloeding is een van de meest kansrijke richtingen voor het vervolg van Beter Benutten. “Interactieve (recreatieve) apps bieden hier een bijzonder interessante mogelijkheid”, onderstreept verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen van XTNT. “Een andere kansrijk aangrijpingspunt van recreatieve apps is dat ze worden toegepast in een vrijwillige context, vanuit intrinsieke motivatie (vrije tijd). Als data over drijfveren en belemmeringen ons verder kunnen helpen bij het stimuleren van fietsen in het woon-werkverkeer, dan is dat winst.” Maar hier zit ook gelijk een risico. Fietsen in je vrije tijd is iets anders dan van en naar je werk. “Het is de kunst in het woon-werkverkeer de juiste snaar te raken”, stelt Tertoolen. “Daar gaat het vooral om snel en efficiënt op het werk komen en gewaarschuwd worden voor stremmingen. Wie in zijn vrije tijd een genieter is, is in het woon-werkverkeer vaak een functioneel reiziger. Competitief ingestelde mensen kun je bijna altijd - dus ook hier - uitdagen.”

Twee toepassingsmogelijkheden

In de verkeersbranche zijn in feite twee toepassingsmogelijkheden voor data inwinning uit (recreatieve) apps: zelf meten of data van andere apps gebruiken (crowd meting). Goudappel Coffeng heeft bijvoorbeeld in 2012 een pilot uitgevoerd met de recreatieve app Runtastic als meetinstrument naar fietsfiles. Gebruikmakend van Runtastic werd op de hoofdfietsroutes in de gemeente Utrecht data over de stilstand tijd, de gemiddelde en maximale snelheid en de locaties verzameld. Er zijn op overheidsniveau momenteel verschillende initiatieven voor data-inwinning van fietsgegevens. Helmond, IJburg Amsterdam, regio Rotterdam en de provincie Noord-Brabant maken allen gebruik van een registratie-app met automatische rittenregistratie (lees het artikel op pagina 36). De ritgegevens vormen de basis voor onder meer onderzoeksgegevens en beloning van fietsgebruik.

Aandachtspunten

Recreatieve apps met dataverzameling hebben een enorme vlucht genomen en de inwinning is in de regel behoorlijk nauwkeurig. Houdt daarbij wel het privacy-aspect in acht en zorg dat je voldoende metingen doet, het overzicht bewaart en weet wie je meet. En het draait om beter voorspellen. “Daar komen verkeersmodellen om de hoek kijken”, aldus Dirk Bussche van Dat.Mobility, “en duiding naar aanleiding van de waarnemingen. In dat kader zijn recreatieve apps een aanvulling op het bestaande datacollectie instrumentarium. Het uitgangspunt blijft toch vanuit vraagstukken het juiste gereedschap te vinden.”

Dossier Burgerparticipatie

Onder de noemer Dossier (Burger)Participatie verzamelt en verspreidt Acquire Publishing samen met Maarten Bosman en Mark Verhijde kennis en ervaringen op het thema burgerparticipatie. Dit artikel maakt hier onderdeel van uit. Ga de discussie met ons aan! Klik hier voor het Dossier Burgerparticpatie  

Auteurs: Maarten Bosman – adviseur ruimtelijke ontwikkeling, Agnes Joostema – Verkeer in Beeld (i.s.m. Goudappel Coffeng)