Ontwerp Koningsplein Enschede: proefrijden op oude vliegveld Twente

Door Jeroen Lieverdink - Verkeerskundig ontwerper gemeente Enschede

De ontwerpopgave was complex en er traden meerdere knelpunten op. Zo moest het plein komen te liggen op een kruispunt van wegen - gelegen op een helling - waar 200 bussen per uur, 12.000 motorvoertuigen per dag en diverse voet- en fietspaden elkaar ontmoetten. Verder vreesden binnenstadondernemers voor inkomstenderving door de verkeersopstoppingen als gevolg van de werkzaamheden en moesten diverse nabij gelegen bouwprojecten ook gerealiseerd kunnen worden. Bovendien bleek dat MST voor een aantal voorzieningen, zoals parkeren, geen mogelijkheid had op eigen terrein.

Proefrit oude vliegveld Twente

Uiteindelijk is het een integraal ontwerpproces van vier jaar geworden waarbij met inspraak en medewerking van diverse partijen de ontwerpers werden bevraagd, geïnformeerd, bekritiseerd en gestimuleerd.  Het uiteindelijke ontwerp werd voor de bestekfase getest: diverse belangenverenigingen en gebruikers, onder wie buschauffeurs, hebben een proefrit gemaakt. Hiervoor werd het ontwerp van het Koningsplein nagemaakt op het oude vliegveld Twente.

Fietsen langs of over het plein?

Bij het Koningsplein is lang stilgestaan bij de vraag welke fietsvoorzieningen passend waren. Gezien het 30 km/uur-karakter waren fietsvoorzieningen niet gewenst en werd een ‘shared-space’-inrichting beoogd. De verkeersdruk, de grote hoeveelheid bussen en het feit dat er eerder (op het kruispunt) wel fietspaden lagen, waren voor veel betrokkenen zwaarwegende argumenten om vast te houden aan fietspaden. Tegelijkertijd woedde een discussie over de wenselijkheid van fietsers in de voorrang en de begrijpelijkheid van de voorrangsregels.

Toen werd voorgesteld het pleinontwerp zo in te richten dat fietsers op bepaalde routes over het plein konden rijden, ontstond draagvlak om geen fietsvoorzieningen op de rijbaan aan te brengen. Deze routes over het plein zijn dan een alternatief voor het fietsen over de rijbaan. Tijdens het proefrijden verdween ook alle scepsis over deze keuze. De Fietsersbond was tevreden met de escape over het plein en de buschauffeur zag het voordeel om een fietser duidelijk in het zicht te hebben, in plaats van verrast te worden door een fietser die uit de dode hoek opduikt.

Video proefrijden

Hieronder kunt u een video bekijken die is gemaakt tijdens het proefrijden op het oude vliegveld Twente, waar het ontwerp van het Koningsplein werd nagemaakt.

Verder lezen?

In de mei-editie van Verkeer in Beeld vindt u het volledige artikel over het Koningsplein in Enschede: 'Van kruispunt naar verbindingsplein'. Dit magazine verschijnt op 13 mei, maar is voor leden nu al te vinden in de online bibliotheek.  Nog geen lid? Klik dan  hier  om lid te worden.

In de editie Bouw & Zorg van Stedebouw & Architectuur leest u meer over de architectonische keuzes die zijn gemaakt bij het herinrichting van het Koningsplein en in de editie Ontwerp & Inrichting van Straatbeeld leest u meer over over het ontwerp en de inrichting van het plein, waarbij meubilair, groen, verlichting en het bijzondere kunstwerk van Arne Quinze aan bod komen.