De Omgevingswet geeft ruimte aan de voetganger

"Vreemd dat we moeten vechten voor de positie van de voetganger, terwijl de benenwagen het eerste en oudste vervoermiddel is dat er bestaat. Iedere keer vraagt en krijgt een nieuw vervoermiddel de aandacht. Was dat eerst paard en wagen en ging dat vervolgens naar auto en fiets, nu zijn dat speedpedelec en zelfrijdende auto.

Maar de voetganger is zo vanzelfsprekend dat we deze voor het gemak maar vergeten. Toch is de voetganger wel in opkomst en wordt er meer aandacht gevraagd voor de voetganger. Maar hoe kunnen we dit nu borgen in beleid?

De Omgevingswet komt eraan

De Omgevingswet heeft als doel een gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit te bereiken en in stand te houden. De Omgevingswet vraagt bij het opstellen van plannen om een integrale afweging van alle aspecten en die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving. Dit is een bredere afweging dan het belang van ‘een goede ruimtelijke ordening’ binnen de huidige regelgeving.

Niet uitsluitend de ruimtelijk relevante aspecten zijn van belang bij het toekennen van functies aan locaties, maar alle aspecten die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving. Bekende aspecten zoals verkeer, natuur en akoestiek worden afgewogen met het belang van de gezondheidsbescherming en –bevordering en veiligheid. Er is onder meer sprake van positieve gezondheidseffecten opl de fysieke leefomgeving dat het omgevingsplan uitnodigt tot gezond gedrag en mensen stimuleert tot meer bewegen en elkaar ontmoeten.

Integrale afweging is de basis in een omgevingsplan

Een integrale visie en een integraal omgevingsplan bereik je niet met een nietje door bestaand beleid, vigerende plannen en verordeningen. Integraliteit vraagt om belangenafweging. Om een juiste belangenafweging te kunnen maken is het van belang dat de ambities en doelen voor de betreffende gemeente duidelijk zijn.

Bij het bepalen van de ambities en doelen als uitgangspunt voor visie en planvorming is niet alleen het DNA van de betreffende gemeente van belang, maar speelt ook de eindgebruiker binnen die gemeente een belangrijke rol. Haal bij de eindgebruiker en overige stakeholders aan de voorkant op waar het om gaat. Wat is het unieke DNA van de stad, wat willen wij zijn en uitstralen en hoe willen wij de leefomgeving gebruiken?

Hoe borgen we de belangen van de voetganger?

Bij een integrale afweging in het kader van de fysieke leefomgeving wordt zichtbaar hoe mobiliteit samenhangt met andere beleidsterreinen, zoals gezondheid, duurzaamheid, economie, toerisme en meer. Door de voetganger een nadrukkelijke plaats te geven bij het vormgeven van de omgevingsvisie en het omgevingsplan en hierdoor de verbinding met andere thema’s op te zoeken, geef je invulling aan de integrale benadering van de fysieke leefomgeving.

Door het stimuleren van lopen, krijgen de stad zelf én de economie een boost. De sociale context wordt daarnaast versterkt: met minder auto’s en meer voetgangers wordt de stad socialer, we creëren mogelijkheden om elkaar te ontmoeten, maar ook het wonen en het vestigen van winkels wordt hierdoor aantrekkelijker.

Bovenal wordt door het stimuleren van lopen preventief ingezet op gezondheid. Naast een economisch voordeel draagt een aantrekkelijke, gezonde en sociale stad dus ook bij aan verduurzaming en de kwaliteit van leven van mensen. Door dus in te zetten op de voetganger als norm komt ook de menselijke maat naar voren in het te voeren beleid.

Doelstellingen opnemen in omgevingsplannen

Doelstellingen die de uitkomst zijn van de integrale afwegingen en aansluitend bij de ambities, kunnen opgenomen worden in omgevingsplannen. In een omgevingsplan kan bijvoorbeeld opgenomen worden dat bij de herstructurering van een gebied rekening wordt gehouden met een goede bereikbaarheid voor langzaam verkeer, waarbij veilige voetgangersverbindingen aangelegd moeten worden die voldoen bepaalde eisen.

Een uitgangspunt kan ook zijn om veilige wandelroutes vanuit bestaande wijken naar wandelnetwerken buiten die wijken aan te leggen. Daarnaast kan gedacht worden aan het opnemen van autoluwe gebieden en het faciliteren van ontmoetings- en recreatiemogelijkheden binnen deze gebieden.

Nationaal Voetgangerscongres

Tijdens het voetgangerscongres laten wij zien hoe de Omgevingswet ingezet kan worden voor het borgen van voetgangersbeleid en gaan we hierover graag met u in gesprek en discussie."